هفته گذشته مرکز ملی فضای مجازی از طریق دفتر حافظ منافع ایران در آمریکا نامه‌ای به مارک زاکربرگ مدیرعامل فیس‌بوک ارسال کرد. در این نامه به اینستاگرام و واتساپ ۱۰ روز فرصت داده شده بود تا با پذیرش قوانین جمهوری اسلامی، دفاتر رسمی خود را در ایران احداث کنند. اما ظاهراً پاسخ اینستاگرام و واتساپ به این درخواست یک نه بزرگ است!
چند روز پیش «جواد نیک‌بین» نماینده مجلس ادعا کرده بود اینستاگرام و واتساپ شرایط ایران را به اجمال قبول کرده‌اند! درست یک روز بعد عیسی زارع پور وزیر ارتباطات این گفته را تکذیب کرده و گفت متا هنوز پاسخی به این نامه نداده است. اما حالا متا در پاسخ به خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی گفت:
ما وارد مکالمه با مقام‌های ایران نمی شویم. همچنین سرگرم درخواست آن‌ها برای تعیین یک نماینده در ایران نخواهیم شد!
راستش را بخواهید ضرب‌الاجل ده روزه ایران برای تعیین نماینده از همان ابتدا از جهات مختلف مضحک به نظر می‌رسید. اول این‌که تعیین مهلت قاعدتاً بایستی پیش از اعمال فیلترینگ صورت بگیرد. این درحالیست که نزدیک به سه‌ماه است که مسئولین ایران بدون توجه به خواسته‌های عموم مردم و به بهانه‌های امنیتی پرطرفدارترین اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی را مسدود کرده‌اند. در این شرایط هر مرجع و مسئولی توپ را به زمین دیگری می‌اندازد. علاوه بر این به خاطر تحریم‌ها، هیچ شرکت آمریکایی اجازه همکاری با ایران را ندارد. به این ترتیب به نظر می‌رسد نامه مرکز ملی فضای مجازی، چیزی در حد رفع تکلیف و بهانه‌تراشی برای ادامه فیلترینگ این پلتفرم‌ها باشد.
همزمان زمزمه‌های اختصاص میلیاردها تومان دیگر بودجه به پلتفرم‌های داخلی به گوش می‌رسد. آمارسازی‌ها از فعالیت کاربران ایرانی و پذیرش سکوهای داخلی کماکان ادامه دارد و دولت نیز می‌گوید بسته‌های حمایتی را برای کسب‌وکارهای خرد در پلتفرم‌های داخلی آماده کرده است. کاربران اما به نظر نمی‌رسد تمایل چندانی به استفاده اجباری از این پلتفرم‌ها داشته باشند. آمارهای غیررسمی نیز نشان می‌دهد با وجود ریزش قابل توجه کاربران فعال اینستاگرام و واتساپ در ابتدای فیلترینگ، فروش فیلترشکن‌ها چندبرابر شده و بسیاری از کاربران دوباره فعالیت را در این شبکه‌های اجتماعی از سر گرفته‌اند.
متا هم که نمی‌تواند قانوناً از فعالیت در ایران کسب درآمدی داشته باشد، تمایلی به همکاری با مقامات ایران ندارد؛ خصوصاً زمانی که کشور توسط نهادهای حقوق بشری بین‌المللی تحت بیشترین فشارهاست. به این ترتیب طبق انتظار، پاسخ اینستاگرام و واتساپ به حضور قانونی در ایران منفی است.