عیسی زارع پور به گواه تاریخ ضعیف‌ترین وزیر ارتباطات تاریخ ایران تا این دوره است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم که کارنامه‌اش بیشترین وابستگی را به شخص رییس جمهوری پیشین، سیدابراهیم رییسی داشت. زارع پور پیش از آن‌که در دولت ناتمام رییسی به وزارت برسد، رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه شد. در حالی که او تقریبا سه سال عهده‌دار وزارت‌خانه سیدخندان بود، اوج کارنامه‌اش را می‌توان در همان روزهای تصدی بر اداره فناوری اطلاعات قوه قضاییه پیدا کرد. زمانی که با جدیت پیگیر آنلاین کردن خدمات این قوه بود و در بسیاری از آن‌ها نیز موفق شد. با این حال تا همین حالا که روزهای پایانی وزارتش را می‌گذراند، عیسی زارع پور مردِ شانه خالی کردن بوده است.
وزارت خزانه داری آمریکا، اتحادیه اروپا و دولت بریتانیا زارع پور را تحریم کرده‌اند. وزیر ارتباطاتی که عمدتا با لبخندی روی لب برای خبرنگاران توضیح می‌داد چرا نقش چندانی در وضعیت اینترنت ایران ندارد. در حالی که در زمان وزارتش، بیشترین توجه معطوف به اینترنتی بود که بسامد رخدادهای عجیب و غریب در بسترش روز به روز بالاتر می‌رفت. فراز و نشیب‌های کارنامه‌ی عملی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم اما محدود به اینترنت نبود. او در ابتدای حضورش در منصب وزارت، استارتاپ‌ها را به صندوق نوآوری و معاونت علمی ریاست جمهوری سپرد. در میانه‌ی راه بالاخره تصمیم به ترمیم زخم‌های مخابرات گرفت و تا پایان کار هم موفق نشد پیشرفت قابل توجهی در زمینه‌ی خدمات پستی کشور حاصل کند.
با همه‌ی این اوصاف، کارنامه‌ی عیسی زارع پور وابستگی شدیدی به وضعیت اینترنت کشور در زمان تصدی‌اش بر امور دارد. کسی که در این مدت بارها از سوی خبرنگاران، فعالان رسانهای و برخی متخصصان حوزه وزیر قطع ارتباط خوانده شد. اما همچنان به موضع خود در اتکا به اسپیدتست برای نشان دادن سرعت اینترنت اصرار کرد.
اینترنت گران، بی‌کیفیت و محدودتر: میراث عیسی زارع پور
با وجود تاکید و تلاش فراوان زارع پور در وزارت‌خانه‌اش برای گسترش سرویس فیبرنوری در کشور، هنوز تعداد بسیار محدودی از مشترکین از این سرویس استفاده می‌کنند. در حالی که اینترنت همراه در این مدت تقریبا تغییری نکرده و همچنان با کیفیت نازل قبلی ارائه می‌شود. از طرف دیگر کیفیت اینترنت با توجه به اختلال‌های بسیار و گاه و بیگاه، سرعت پایین و استفاده‌ی ناگزیر اغلب کاربران از فیلترشکن، از چیزی که هست هم ضعیف‌تر به نظر می‌رسد. محدودیت‌هایی که در زمان وزارت زارع‌پور بر اینترنت، به ویژه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها اعمال شد نیز در جای خود به تجربه کاربری لطمه زده‌اند. به همین خاطر می‌توانیم به سادگی اینترنت گران، بی‌کیفیت و محدودتر از قبل را میراث این وزیر ارتباطات بدانیم.
اگرچه در زمان محمدجواد آذری جهرمی هم کیفیت اینترنت دچار افت و خیز فراوان بود و محدودیت‌هایی هم اعمال شدند، او همواره خود را در مقام وزیر ارتباطات در برابر محدودیت‌ها جلوه می‌داد. کاری که شاید زارع پور هرگز موفق به انجام آن نشد و شاید هم هرگز نخواست که انجام بدهد. در مقابل فیلتر شدن و سانسور شدید اینترنت، عیسی زارع پور همواره اظهار ناتوانی در مقابل خواست و دستور بالادستی‌ها کرد. او گاهی وظیفه‌ی اقناع افکار عمومی را هم بر عهده گرفت و رسما در مقابل خبرنگاران گفت «به دلایل امنیتی ممکن است گاهی محدودیت‌هایی روی اینترنت اعمال شود».
عیسی زارع پور بارها درباره محدودیت‌ها و فیلترینگ اینترنت اذعان کرد که اختیار آن از دست دولت خارج است. در عین حال، این موضوع حالا به روند معمول برای اغلب کاربران اینترنت کشور تبدیل شده است. موضوعی که همین چند روز پیش اینجا در این گزارش به بررسی آن پرداختم. اما در زمان تصدی او بر وزارت‌خانه، اختلال‌ها شدت گرفتند. IPv6 برای چند روز از دسترس خارج شد و برای مدتی سرورهای کلادفلر مسدود شدند. محدودیت‌های اینترنت در کارنامه‌ی این وزیر ارتباطات، در فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ و متاسفانه «گوگل پلی» خلاصه نمی‌شوند.
اینترنت ایران دو بار گران شد!
در دوران تصدی عیسی زارع پور بر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تعرفه اینترنت دو بار گران شد. اولین بار شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت، در فروردین 1401 قیمت بسته‌های خود را افزایش دادند. البته نه وزارت‌خانه و نه خود شرکت‌‌ها زیر بار این افزایش قیمت دو برابری نرفتند. بعدا مشخص شد که قیمت‌گذاری آن‌ها بر اساس مصوبه‌ی سال 1396 انجام گرفته و حالا به جای قیمت رقابتی، سرویس‌های خود را با حداکثر قیمت ممکن ارائه می‌کنند. در حالی که دیوار حاشا در مقابل دیدگان کاربران بلند و بلندتر می‌شد، وزیر ارتباطات افزایش 2 برابری سرعت اینترنت را از اپراتورها مطالبه کرد.
شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت قبل از آن گفته بودند که در صورتی که تعرفه‌ها در سال 1401 افزایش پیدا نکند، دیگر قادر به سرویس‌دهی نخواهند بود. ورشکستگی اپراتورها را تهدید می‌کرد و تعجبی هم نداشت که دولت به افزایش قیمت رضایت دهد. اما شاید در این مرحله، افکار عمومی هنوز برای پذیرش این افزایش قیمت آماده نبود. با این حال اینترنت خانگی گران شد و بعد از مدتی نوبت به اینترنت همراه رسید.
پیش از آن‌که دولت بتواند زمینه‌ی لازم برای افزایش قیمت اینترنت همراه را فراهم کند، اعتراضات اجتماعی در کشور شکل گرفت. اینترنت مختل شد و فیلترینگ شدت یافت. حتا پس از آرام شدن نسبی اوضاع هم دیگر فضا برای اعلام این افزایش قیمت مناسب نبود. تا اینکه کم‌کم صدای اپراتورها در آمد و به عنوان مثال «رایتل» در نامه‌ای خطاب به وزیر ارتباطات اعلام کرد با روند فیلترینگ و کاهش چشمگیر مصرف اینترنت، با هزینه‌های فعلی ورشکستگی در کمین این شرکت و چه بسا دیگر اپراتورهاست.
دی ماه 1402 بود که اپراتورهای همراه از وزیر ارتباطات خواستند امکان افزایش دوبرابری قیمت را ایجاد کند. زارع پور در ظاهر با این موضوع مخالفت کرد، اما در نهایت هم طبق رای سازمان تنظیم مقررات، اینترنت 34 درصد گران شد.
بی‌کیفیت‌ترین اینترنت دنیا
اگرچه بی‌کیفیتی اینترنت ایران پیش‌تر هم بر کسی پوشیده نبود، اما در تیر ماه 1402 اولین گزارش سرعت و کیفیت اینترنت ایران توسط انجن تجارت الکترونیک تهران منتشر شد. گزارشی که ادعا می‌کرد ایران، بی‌کیفیت‌ترین اینترنت دنیا را دارد. وزارت‌خانه البته این گزارش را تایید نکرد.
اما طبق آمار، در روزهای تصدی زارع پور بر وزارت ارتباطات، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود جهان و از نظر سرعت، پنجمین اینترنت کند دنیا را دارد. گزارشی که می‌گفت «ایران پس از میانمار در رتبه 99 بیشترین اختلالات عمدی اینترنت قرار دارد».
تغییر سیاست فیلترینگ در ایران نیز در زمان وزارت زارع پور اتفاق افتاد. پس از رخدادهای پاییز 1401 فیلترینگ در ایران شدت گرفت. اگرچه این وزیر و مدیرانش همچنان بر موضع خود مبنی بر تصمیم‌گیرنده نبودن درباره فیلترینگ پافشاری می‌کردند. همین گزارش تایید می‌کند که در این مقطع، ایران پس از چین، با 50 درصد وبسایت فیلترشده بیشترین محدودیت و فیلترینگ را روی اینترنت خود اعمال کرده است.
در حال حاضر و در ادامه‌ی روندی که از دو سال پیش آغاز شد، اختلال در اینترنت ایران روی تمام دامنه‌ها و آی‌پی‌ها اعمال می‌شود، مگر اینکه آن دامنه جزء لیست سفید باشد.
به خاطر فیلترشکن‌ها
وزیر ارتباطات در دی ماه 1401 در یک برنامه تلویزیونی زنده ادعا کرد که «کاهش سرعت اینترنت ایران صحت ندارد». در حالی که این ادعا برخلاف اغلب گزارش‌ها و رصدهای صورت گرفته در آن زمان بود. اما زارع پور کاهش سرعت اینترنت را اولا به گردن حملات سایبری و DDoS انداخت. بعد هم مدعی شد که اینکه مردم احساس می‌کنند اینترنت آن‌ها کندتر شده است، به دلیل استفاده از فیلترشکن‌ها است.
البته صد درصد! استفاده از فیلترشکن‌ها موجب می‌شود سرعت اینترنتی که کم است، کم‌تر هم بشود. اما چه کسی مردم را مجبور کرده تا برای ساده‌ترین کارهای روزمره‌شان به عنوان یک کاربر اینترنت نیاز به استفاده از فیلترشکن داشته باشند؟ چرا استفاده از پیام رسان واتساپ نیاز به فیلترشکن دارد؟
به علاوه، مشکل اصلی کاربران اینترنت ایران که خودش را هم در «افت محسوس سرعت» (به ویژه آپلود) نشان می‌دهد، محدودیت‌های اعمال شده روی پورت‌ها و پروتکل‌هایی مثل TLS و SSL است. کاهش پهنای باند ترافیک بین‌الملل، تحریم‌های خارجی و قطعی مقطعی اینترنت بین‌الملل در برخی روزها و ساعات شبانه‌روز دیگر مشکلات اینترنت ایران در زمان تصدی زارع پور بر وزارت ارتباطات هستند.
رویکرد حمایتی، برخورد حکومتی
در حالی که زارع پور در زمان تصدی‌اش بر امور IT و CT در ایران همواره خود را حامی گسترش فیبرنوری و افزایش میانگین سرعت اینترنت معرفی کرده، در عمل سیاست‌های غلطی را اعمال کرده است. او بارها تاکید کرد که پلتفرم‌های خارجی برای ادامه فعالیت در ایران باید قواعد ما را رعایت کنند، نماینده داشته باشند و یا سرورهای خود را به داخل ایران بیاورند. شرط‌هایی که همه می‌دانستند انجام‌پذیر نخواهند بود.
اما شخص وزیر ارتباطات در مدت تصدی خود، در تعامل با تنظیم‌گران بالادستی موفق نبود. در کنار حذف نماینده بخش خصوصی از کمیسیون تنظیم مقررات، وزارت‌خانه تحت امر زارع پور قافیه را در بخش‌های مختلف به دیگر ارگان‌ها و گاه وزارت‌خانه‌ها واگذار کرد. در نهایت صداوسیما تسلطی که سال‌ها به دنبالش بود را بر حوزه محتوای چندرسانه‌ای در بستر اینترنت به دست آورد. وزارت صمت در حوزه تجارت الکترونیک مقررات خود را بر کسب و کارها دیکته کرد. و وزارت ارشاد در حوزه تبلیغات زمام امور را به دست گرفت.
اگر بخواهم یک بار دیگر پتکی بر این آهن گداخته فرود آورم باید تکرار کنم: این وزیر در مقابل تصمیمات شورای امنیت کشور هم فقط سر خم کرد. از زیر بار مسئولیت‌های خود شانه خالی کرد و حتا حاضر نشد یک بار برای مصلحت کاربران و مصرف‌کنندگان، از آبروی سیاسی یا فنی خود چیزی خرج کند.
عیسی و تضمین‌هایش
زارع پور یک بار پس از گرانی ایترنت خانگی در آغاز سال 1401 از اپراتورها تضمین گرفت که سرعت اینترنت را دو برابر کنند. او با تاکید بر اولویت بودن فیبر نوری در وزارت ارتباطات دولت سیزدهم، در آن زمان گفته بود که چشم‌انداز چهار ساله‌اش عملیاتی شدن 20 میلیون پورت فیبر نوری است. در حالی که تاکنون در پایان خرداد 1403 تنها کمی بیشتر از 7.5 میلیون پورت فیبر نوری واگذار شده است.
وزیر ارتباطات همچنین خواستار آن شده بود که «اپراتورها برنامه بیاورند و تضمین کنند با افزایش درآمد خود از محل تعرفه سرعت اینترنت را 2 برابر کنند.» و همچنین «پوشش نسل 4 اینترنت همراه به 100 درصد برسد» و «نسل پنجم هم 10 درصد پوشش در کشور داشته باشد». که هیچ‌یک از این وعده‌ها محقق نشد. گویی تضمینی که وزیر از اپراتورها گرفته، چندان هم کارایی نداشته است.
او همچنین تضمین داده بود که برخی از شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های خارجی هم رفع فیلتر شوند. او در بهمن 1401 در گفتگویی با خبرنگارها گفته بود برخی از پلتفرم‌های خارجی که «مشکلی ندارند» به زودی رفع فیلتر خواهند شد. یکی از این پلتفرم‌ها کلاب هاوس بود که هنوز هم فیلتر است. آقای وزیر بارها فرصت داشت درباره محدود شدن عجیب «گوگل‌پلی» هم توضیح دهد، اما از آن استفاده نکرد.
وزیر ارتباطات دولت سیزدهم همچنین در اردیبهشت 1401 خاطرنشان کرده بود که سرعت اینترنت ایران «به زودی» به یک گیگابیت بر ثانیه خواهد رسید. البته این بار رسیدن به این هدف‌گذاری را تضمین نکرد.
بیشترین قطعی اینترنت در دنیا
دومین گزارش بررسی سرعت و کیفیت اینترنت ایران در دی 1402 منتشر شد. این گزارش را نیز انجمن تجارت الکترونیک تهران منتشر کرد و در بخشی از آن، طبق آمار مدعی شد که ایران در سال 2023 «با بیشترین قطعی کامل اینترنت» پیشتاز است. اینترنت ایران طی این یک سال، 14 بار به طور کامل قطع شده بود. آمار درخشانی که به هر حال در کارنامه‌ی زارع پور ثبت شده است.
قفل کودک، برای همه
یکی دیگر از برخوردهای حکومتی با کاربران اینترنت ایران، فعال سازی اجباری قابلیت «جستجوی امن» گوگل از سوی اپراتورها بود. ویژگی SafeSearch که اساسا برای محافظت کودکان و نوجوانان از محتوای نامناسب به وجود آمده و در اختیار والدین قرار گرفته است. اما در ایران خوشبختانه کاربران نه توسط والدین خود بلکه توسط سرویس‌دهندگان اینترنت در برابر این نوع محتوا محافظت می‌شوند.
وزیر ارتباطات در واکنش به فعال شدن اجباری این ویژگی گفته بود «این مسئله‌ای بود که خانواده‌ها در جلسات مختلف به ما گفته بودند.» و بعد هم مدعی شده بود که «یکی از نگرانی‌های جدی و به حق خانواده‌های ایرانی است.»
این ادعا البته در حالی است که امروزه با دسترسی بیش از 80 درصد از کاربران اینترنت در ایران به فیلترشکن‌های مختلف، عملا سایت‌های مشخصا به وجود آمده برای توزیع محتوای مستهجن نیز در دسترس عمده‌ی کاربران، از جمله کودکان و نوجوانان قرار گرفته‌اند. در سوی دیگر، SafeSearch گوگل یک امکان همواره بی‌اشکال نیست. فعال بودن آن، می‌تواند منجر به حذف برخی از نتایج سودمند جستجو برای کاربران باشد.
دردانه‌های عیسی زارع پور
وزیر ارتباطات دولت سیزدهم در مدت تصدی خود بر این وزارت‌خانه همواره هوای پیام‌رسان‌های داخلی را داشت. وزیری که همواره چشمش را بر اختلال‌های مکرر در سرویس‌دهی این پیام‌رسان‌ها بست. گاهی حتا مدعی شد که این اختلال‌ها به دلیل افزایش چشمگیر تعداد کاربران آن‌ها بوده است. در عین حال، برخی از متخصصین عدم پیگیری وضعیت فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی توسط زارع پور را نوعی حمایت از دردانه‌هایش می‌دانند.
او در آبان 1401 رسما اعلام کرد که 60 درصد ترافیک اینترنت مصرفی کاربران در ایران، داخلی است. البته این اظهار نظر هم پس از فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ انجام شد. در عین حال، او همچنین مدعی شد که در این مدت، در یک روز 17 میلیون کاربر ایرانی در یکی از پلتفرم‌های داخلی حضور داشته‌اند. اما او نام این پیام‌رسان را اعلام نکرد.
وزیر ارتباطات همچنین اعلام کرده بود که بیش از 35 میلیون نفر عضو فعال یکی از این پلتفرم‌ها هستند. که آمار بی‌سابقه‌ای محسوب می‌شود. او در همان زمان و برای حمایت هر چه بیشتر از پیام‌رسان‌های بومی، اعلام کرده بود که دولت برنامه دارد «پیام رسانهای داخلی را به گونه‌ای تقویت کند که مردم آن‌ها را به نمونه خارجی ترجیح دهند.»
همچنین از تصویب آیین‌نامه‌ای در کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال با 30 نوع «حمایت» برای مردم و کسب‌وکارهایی که در پلتفرم‌های داخلی فعالیت می‌کنند خبر داده بود.
یک بام و دو هوا با گیمرها
تصدی زارع پور بر وزارت ارتباطات پس از وعده‌ی سیدابراهیم رییسی در زمان انتخابات برای حل مشکل اینترنت گیمرها، اوضاع جالبی را رقم زد. در حالی که رییس جمهور فقید ایران در زمان تبلیغات انتخاباتی و حتا پس از آن‌که به ریاست جمهوری رسید این موضوع را مطرح کرد، وزارت‌خانه زارع پور تلاش موثری برای بهبود وضعیت اینترنت به طور خاص برای گیمرها نکرد.
البته اگر راه‌اندازی سرویس‌هایی مثل «رادار بازی» را به نام وزارت ارتباطات ننویسیم. زارع پور یک بار مدعی شد که «پینگ بازی‌ها را تا یک چهارم کاهش می‌دهد.» و این کار را نیز از طریق انتقال CDN بیش از 150 بازی محبوب به داخل ایران انجام خواهد داد. وعده‌ای که البته در همان زمان هم عملیاتی به نظر نمی‌رسید. و عملی هم نشد.
دیسکورد، توییچ، گوگل‌پلی و چند بازی آنلاین
در حالی که وزیر ارتباطات وعده‌ی کاهش پینگ و افزایش سرعت و کیفیت اینترنت گیمرها را می‌داد، فیلترینگ هم با شدت سابق اعمال می‌شد. یکی از شبکه‌های مورد استفاده‌ی گیمرها یعنی «دیسکورد» همین اردیبهشت ماه امسال زیر تیغ فیلترینگ رفت. در حالی که «توییچ» از مدت‌ها قبل و حدودا 2 سال پیش فیلتر شده بود. فیلترینگی که البته عامل اصلی کاهش درامد استریمرهای ایرانی هم شناخته می‌شود.
اما در جریان ناآرامی‌های سال 1401 گوگل‌پلی هم فیلتر شد. پلتفرمی که در دسترس نبودنش می‌تواند ضربه‌ای جدی به امنیت کاربران بزند. بسیاری از بدافزارها و ابزارهای فیشینگ و کلاهبرداری از طریق منابع ناامن و به دلیل آن‌که مرجع اصلی دریافت اپلیکیشن‌ها و بازی‌های اندروید فیلتر است به کاربران صدمه می‌زنند.
در همین بازه‌ی زمانی، برخی از بازی‌های آنلاین پرطرفدار که «امکان گفتگو» در آن‌ها میسر بود نیز فیلتر شدند. بازی‌هایی که «کالاف دیوتی موبایل» و «کلش آف کلنز» در میان آن‌ها بودند. و البته به هشدارهای متخصصان و کارشناسان هم اهمیتی داده نشد. وزارت‌خانه مسئولیت این محدودیت‌ها را بر عهده نگرفت و وزیر هم همچنان به نقش حمایتی خود از کاربران واقف نبود.
سنگری که زارع پور ظاهرا از دست نداد
کارنامه عیسی زارع پور در دیگر بخش‌ها به سیاهی اینترنت نیست. در سایر بخش‌ها اقدامات و تلاش‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را می‌توان تا حدی مثبت هم ارزیابی کرد. اما در نهایت، این وضعیت اینترنت بود که به مثابه یک وزنه‌ی سنگین، وزیر ارتباطات را به عمق دریاچه کشاند. اگرچه در همین بخش هم عملکرد وزیر کاملا سیاه نبود.
وزارت‌خانه تحت امر زارع پور، ظاهرا در مقابل درخواست‌ها و فشارها برای اینترنت طبقاتی مقاوت کرد. اگرچه در سال‌های اخیر شاهد به وجود آمدن اینترنت «بدون فیلتر» برای برخی کسب و کارها بودیم، وزیر ارتباطات همواره با اشاعه‌ی این رویکرد مخالف بود.
زارع پور زمانی که نامه‌ای از یک نماینده مجلس با درخواست عجیب فعال‌سازی اینترنت «بدون بارگذاری فیلترینگ» درز کرد، روی موضع قبلی خود پافشاری کرد: اینترنت طبقاتی در ایران وجود ندارد. در عین حال که این تنها اظهارنظر رسمی از وزیر ارتباطات بود، از بهمن 1401 به بعد، گزارش دیگری مبنی بر وجود اینترنت بدون فیلتر در ایران منتشر نشد.
سیم کارت بدون فیلتر برای گردشگران
در اسفند 1401 نیز نقل قولی از وزیر ارتباطات شنیده شد که با اظهارنظرهای قبلی او مغایرت داشت. البته او به درستی گفته بود که «فیلتر بودن واتساپ» در ایران برای گردشگران خارجی مشکل‌ساز شده است. چون عمده ارتباط آن‌ها با دیگران از طریق این پیام‌رسان بود.
اما پیشنهاد او برای حل این مشکل نیز اشتباه دیگری بود. به جای آن‌که او تلاش کند تا فیلترینگ واتساپ ملغی یشود، پیشنهاد می‌دهد که سیم کارت بدون فیلتر در دسترس گردشگران قرار بگیرد.
البته روابط عمومی وزارت ارتباطات، سریعا وارد عمل شد و این اشتباه را اصلاح کرد. به هر حال این سیم کارت هم در حد یک ایده و پیشنهاد باقی ماند و تا کنون عملیاتی نشده است.
خداحافظی با عیسی
زارع پور به زودی با وزارت‌خانه پل سیدخندان خداحافظی می‌کند. او در این مدت به عنوان یکی از ضعیف‌ترین وزرای ارتباطات تاریخ ایران یا شاید هم به واقع ضعیف‌ترینِ آن‌ها خود را تثبیت کرد. نه توانست در این مدت وعده‌های خود در زمینه گسترش فیبرنوری را به انجام برساند و نه در مقابل ورود اینترنت ایران به قهقرای فعلی ایستادگی کرد.
وزیر ارتباطاتی که موفق نشد توسعه 5G را به کمک بخش خصوصی به چشم‌انداز تعیین شده توسط خودش برساند. در حمایت از مخابرات برای تمدید پروانه شرکت کوتاهی کرد تا برای اولین بار یک اپراتور با چند ده میلیون مشترک بدون مجوز فعالیت کند. به علاوه نتوانست به موقع ناترازی‌های درامدی اپراتورهای سرویس‌دهنده اینترنت را سر و سامان دهد و زمانی مجبور به اعطای مجوز افزایش قیمت شد که آن‌ها در مرز ورشکستگی ایستاده بودند. همان موقع هم موفق به توجیه افکار عمومی نشد.
وزارت عیسی زارع پور پرفراز و نشیب بود و اکنون روزهای پایانی خودش را می‌گذراند. باید منتظر بمانیم و ببینیم که پیشنهاد دولت پزشکیان برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات چه کسی خواهد بود.