راهنمای جامع جمع کردن یک کامپیوتر شخصی یا PC؛ بخش هفتم – انتخاب منبع تغذیه

با این‌که خیلی‌ها انتخاب پاور مناسب را به آخرین اولویت موکول می‌کنند، اما یکی از حیاتی‌ترین قطعات موردنیاز است. یک پاور باکیفیت و مناسب می‌تواند عملکرد بهتر و اشکالات سخت‌افزاری کم‌تر را تضمین کند.

هر دستگاهی با توجه به قطعات تشکیل‌دهنده‌اش نیازهای الکتریکی خود را داراست. به‌طورکلی در هنگام انتخاب منبع تغذیه باید به دو چیز توجه کرد: اول این‌که توان کلی آن چقدر است و بعد این‌که توان خاص آن در رساندن برق به هر قطعه چه مقدار است. توان کلی همان‌طور که از نامش برمی‌آید، یعنی تمام توانی که کل سیستم نیاز دارد تا به‌درستی کار کند. برای محاسبه‌ی این مقدار می‌توانید از محاسبه‌گرهای موجود در اینترنت استفاده کنید که بر اساس قطعات انتخابی شما، میزان توان مصرفی را اعلام می‌کنند. مشخصاً پاور قوی‌تر می‌تواند توان کل یک سیستم را تأمین کند، اما برعکس این موضوع اصلاً صادق نیست. پس به‌هیچ‌وجه به دنبال پاوری با توان کم‌تر از توان موردنیاز نباشید. اگر یک پاور با توان بیش‌تر انتخاب کنید، کار برای ارتقای دستگاهتان هم آسان‌تر می‌شود و شاید در آینده هم نیازی به تغییر آن نداشته باشید.

در قدم بعد مقدار توانی که هر قطعه‌ی معین و خاص نیاز دارد مهم است و اهمیت آن بیش‌تر در قطعات بزرگی مانند کارت گرافیک به چشم می‌آید. برای بیش‌تر دستگاه‌ها که حتی از دو کارت گرافیک میان‌رده هم استفاده می‌کنند مشکلی در این بابت پیش نمی‌آید؛ اما کسانی که می‌خواهند از کارت‌های گرافیک رده‌بالا استفاده کنند و یا فکر اورکلاک را در سر دارند، باید پیش از انتخاب منبع تغذیه، میزان توان موردنیاز کارت گرافیک را از سایت سازنده‌ی آن استخراج کنند و به دنبال پاوری باشند که بتواند به‌خوبی پاسخگوی نیازهای الکتریکی آن‌ها باشد.

پاورها را معمولاً بر اساس میزان بهره‌وری و بازدهی‌شان هم امتیازبندی می‌کنند که باکیفیت‌ترین پاورها در دسته‌ی 80PLUS جای می‌گیرند.

برخلاف برخی برداشت‌های غلط، فرم فاکتور منبع تغذیه و مادربورد تقریباً هیچ ربطی به یکدیگر ندارد. مثلاً نباید حتماً برای یک مادربورد ATX از یک پاور ATX استفاده کرد. درواقع این استاندارد درباره‌ی مادربوردها مربوط به سایز آن‌ها است؛ ولی استانداردهای موجود در پاورها درباره‌ی نوع اتصالات و میزان توان آن‌ها است. پاورهای ATX در چند سایز استاندارد به بازار عرضه می‌شوند که در جدول زیر می‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید:

PS/2: معمولاً به‌اشتباه استاندارد PS/2 را ATX می‌نامند. این استاندارد از دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی، یعنی پیش از به وجود آمدن استاندارد ATX پا به میدان گذاشت و همچنان مورداستفاده است. امروزه ابعاد آن تقریباً در همه‌ی کیس‌های فول تاور، مید تاور، microATX و برخی سیستم‌های mini-ITX مورداستفاده است. نکته‌ی مهمی که باید در مورد آن بدانید این موضوع است که امروزه در پاورهای با توان بالا طول استاندارد رعایت نمی‌شود و شاید در هر کیسی که استاندارد PS/2 داشته باشد جای نگیرد. پس باید پیش از خرید ابعاد مورد پشتیبانی کیس‌ها را در وب‌سایت سازنده‌ی آن‌ها مطالعه کنید.

PS3: این استاندارد تقریباً مشابه استاندارد PS/2 است؛ با این تفاوت که طول آن کم‌تر است و همین عامل باعث شد شرکت اچ‌پی بتواند در دهه‌ی ۱۹۹۰ طول کیس‌های مینی تاور را کاهش دهد. هنوز هم درباره‌ی عمر این استاندارد ابهام‌هایی وجود دارد که همه‌ی آن به خاطر به تعویق افتادن زمان اجرای این استاندارد از سوی شرکت اینتل است.

SFX: درواقع به دو سایزبندی مختلف اشاره دارد: اولی با طول ۴ اینچ در عرض ۵ اینچ و دومی با طول ۵ اینچ در عرض ۴ اینچ. البته استاندارد دیگری هم از سوی اینتل در این راستا معرفی شده است که ارتفاع در آن ۵۰ میلی‌متر است و زیاد هم کاربرد ندارد. درنهایت سایز ۵ در ۴ اینچی متداول‌ترین حالت موجود در بازار است و به‌جز در چند کیس HTPC، فقط در کیس‌های mini-ITX مورداستفاده قرار می‌گیرد.

TFX: لقب کم‌کاربردترین استاندارد موجود در پاورها به TFX تعلق می‌گیرد ولی این اجازه را به شرکت‌های تولید‌کننده‌ی کیس می‌دهد که کیس‌هایی با عرض کمتر بسازند.

در کامپیوترهای جدید، استاندارد EPS جایگزین ATX شده است که دارای یک رابط ۱۲ ولت با ۸ پین مخصوص برق‌رسانی به CPU است و در کنار آن هم برای تغذیه‌ی بقیه‌ی قطعات مادربورد، یک رابط 24 پینی وجود دارد. البته این استاندارد طوری طراحی شده است که می‌توان از آن برای مادربوردهای قدیمی‌تر ATX هم استفاده کرد؛ به‌نحوی‌که ۴ پین از ۲۴ پین قابلیت جدا شدن دارند و درنهایت یک رابط ۲۰ پینی در اختیار قرار خواهد گرفت.

ازآنجاکه همه‌ی اسلات‌های PCIe محدود به دادن ۷۵ وات خروجی هستند، تقریباً همه‌ی پاورها شامل یک رابط ۶ یا ۸ پینی مخصوص اتصال به کارت‌های گرافیک متوسط و رده‌بالا هستند. مانند رابط‌های ۲۴ پینی مزبور، رابط‌های ۸ پینی را هم می‌توان با جدا کردن ۲ پین از آن‌ها به درگاه‌های ۶ تایی متصل کرد. شکل رابط ۸ پینی مخصوص PCIe هم برای جلوگیری از اشتباهات احتمالی با شکل رابط ۸ پینی مخصوص CPU متفاوت است.

کابل‌های برق مخصوص درایوها شامل رابط‌های ۴ پین قدیمی ATA، رابط‌های کوچک‌تر فلاپی و رابط‌های مدرن‌تر SATA هستند. معمولاً در پاورهای امروزی دیگر رابط فلاپی وجود ندارد، اما می‌توان با خرید یک مبدل کوچک آن را هم فراهم کرد. با گسترش درایوهای ساتا، معمولاً از رابط‌های ۴ پینی فقط برای اتصال به فن‌ها یا دیگر قطعات جانبی استفاده می‌شود.

درنهایت کاربران باید منبع تغذیه‌ای را انتخاب کنند که باکیفیت باشد، سایز آن مطابق با استانداردهای کیس باشد، توان کافی را دارا باشد و درنهایت همه‌ی رابط‌های موردنیاز را داشته باشد. اگر هم مورد آخر محیا نبود، می‌توان از آداپتورها برای تبدیل رابط‌ها استفاده کرد؛ ولی بقیه‌ی موارد حتماً باید رعایت شوند.

Tom’s Hardware