فیلم 70 میلی‌متری در برابر فیلم دیجیتال؛ تفاوت چیست و کدام‌یک تجربه‌ی تماشای بهتری به بیننده می‌دهد؟

این تقابل سنت و مدرنیته در دنیای فیلم‌ها هم بسیار مشهود است؛ جایی که کم‌سن‌وسال‌ترها و بزرگ‌ترها همیشه بر سر این بحث می‌کنند که کدام نوع فیلم بهتر است: فیلم ۲۴ میلی‌متری، ۷۰ میلی‌متری، ۳۵ میلی‌متری، IMAX، دیجیتال و…

با بازگشت برخی کارگردانان سرشناس به تکنیک‌های قدیمی فیلم‌برداری که آخرین آن‌ها کریستوفر نولان برای فیلم دانکرک و پیش‌تر کوئنتین تارانتینو برای فیلم هشت نفرت‌انگیز هستند، نسل جدید بیش‌تر با سبک قدیمی فیلم‌ها آشنا می‌شوند و این جدال بین سنت و مدرنیته دوباره در حال شکل‌گیری است.

فیلم ۷۰ میلی‌متری چیست؟

در تبلیغات فیلم تارانتینو با افتخار ادعا می‌شد که این فیلم با تکنولوژی فیلم ۷۰ میلی‌متری فیلم‌برداری شده است و خیلی‌ها نمی‌دانستند که منظور از آن چیست. ۷۰ میلی‌متری یکی از انواع فیلم‌های آنالوگ است که عرضی برابر با ۷۰ میلی‌متر دارد. معیار فیلم‌برداری اکثر فیلم‌ها، ۳۵ میلی‌متری است و خیلی از فیلم‌های قدیمی که در این حالت فیلم‌برداری شده‌اند، هنوز هم کیفیت بسیار خوبی دارند. با این حال تفاوت بین فیلم ۳۵ میلی‌متری و ۷۰ میلی‌متری بسیار چشم‌گیر است.

وضوح تصویر فیلم ۷۰ میلی‌متری بسیار بهتر از فیلم ۳۵ میلی‌متری است و باعث ایجاد تجربه‌ی بصری بسیار غنی‌تر و تصاویر با جزئیات بسیار بیش‌تر می‌شود که همگی منجر به لذت‌بردن بیننده از فیلم می‌شوند. این نوع فیلم هم‌چنین نسبت تصویر معمول را تغییر می‌دهد و آن را با نسبت ۲.۲:۱، عریض‌تر می‌کند. معمولاً از نسبت تصویر ۱.۳۵:۱ که به نسبت آکادمی هم معروف است و نسبت تصویر ۱۶:۹ که امروزه مشهورتر است، در ساخت فیلم‌ها استفاده می‌شود. همین امر باعث می‌شود تا فیلم ۷۰ میلی‌متری گزینه‌ی بسیار بهتری برای صفحات عریض و بزرگ مانند IMAX باشد. گفتنی‌ست که فیلم‌های IMAX روی نوع خاصی از فیلم ۷۰ میلی‌متری فیلم‌برداری می‌شوند.

البته این نکته هم مهم است تا بدانید که تارانتینو و نولان اولین کسانی نیستند که از فیلم ۷۰ میلی‌متری استفاده می‌کنند. در حقیقت این تکنولوژی مربوط به گذشته‌های دور و آغاز عصر سینما است. در تاریخ سینما وقتی کارگردانی می‌خواست یک فیلم فاخر و حماسی مانند لورنسِ عربستان یا بن هور را تولید کند، از فیلم ۷۰ میلی‌متری استفاده می‌کرد. این نوع فیلم‌برداری برای سینماهای Panavision که پرده‌های بسیار عریضی داشتند مناسب بود. با گذشت زمان سینماها تکامل یافتند و کوچک‌تر شدند. در عین حال محبوبیت فیلم ۳۵ میلی‌متری به‌دلیل ارزان‌تر و سبک‌تر بودن بین کارگردانان افزایش یافت و فیلم ۷۰ میلی‌متری علی‌رغم کیفیت بسیار بهترش، از رونق افتاد.

تجهیزات حمل، ذخیره‌سازی و پخش فیلم ۷۰ میلی‌متری گران و جاگیر بود و کار با آن‌ها نیز سخت‌تر بود؛ از طرفی این شرایط برای دوربین مربوطه هم صدق می‌کرد. امروزه نیز پروژکتورهای مخصوص پخش فیلم ۷۰ میلی‌متری کم‌یاب هستند و کار با آن‌ها هم دشوارتر است. برای مثال، ضبط یک فیلم سه‌بعدی روی فیلم ۷۰ میلی‌متری حدود ۱۲۰هزار دلار هزینه خواهد داشت! درحالی‌که این هزینه برای فیلم دیجیتال تقریباً ناچیز است. مثال دیگر برای دست‌وپاگیر بودن دوربین‌های مخصوص آن هم از این قرار است: چند سال پیش یک گروه مستندساز در جنگل‌های آمریکای جنوبی مجبور بودند برای پیاده‌کردن دوربین مخصوص فیلم ۷۰ میلی‌متری از کشتی، اسکله‌ای ۳۰ متری بسازند.

درواقع کاری که هم‌اکنون فیلم دیجیتال با فیلم ۳۵ میلی‌متری می‌کند را مدت‌ها پیش فیلم ۳۵ میلی‌متری با ۷۰ میلی‌متری انجام داد و آن را از رده خارج کرد. فیلم ۳۵ میلی‌متری برای فرمت‌های بیش‌تری خروجی داشت و سختی‌های فیلم ۷۰ میلی‌متری را نداشت.

انقلاب دیجیتال

فیلم‌های دیجیتال به‌جای نوار فیلم آنالوگ، روی حافظه‌ی دیجیتال ذخیره‌سازی می‌شوند و همین باعث تفاوت اساسی بین این دو تکنیک فیلم‌سازی شده است. فیلم دیجیتال درست مثل عکس دیجیتال است؛ نور از لنز وارد می‌شود، به سنسور برخورد می‌کند و سپس تصویر ثبت می‌شود. البته این توصیف ساده‌ای از شیوه‌ی ساخت فیلم‌های دیجیتال است.

پس از معرفی وضوح تصویر HD، جدال بر سر ساخت فیلم‌های باکیفیت‌تر آغاز شد و این جدال با معرفی وضوح 2K و 4K شدت بیش‌تری گرفت. فیلم دیجیتال در اکثر موارد ترجیح داده می‌شود؛ چراکه کاهش حجم آن تا حد زیادی بدون از دست دادن کیفیت و وضوح تصویر اولیه امکان‌پذیر است. برای مثال فیلم جدیدی که با تکنیک دیجیتال فیلم‌برداری می‌شود، می‌تواند به‌راحتی و بدون از دست دادن کیفیت روی صفحه‌ی گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها هم پخش شود.

در جامعه‌ای که دستگاه‌های همراهی مثل موبایل و تبلت حاکم هستند، این انعطاف می‌تواند برای کارگردانان بسیار سودآورتر باشد تا فیلم‌های خود را در فرمت دیجیتال فیلم‌برداری کنند. حتی خیلی از فیلم‌های قدیمی دوباره با فرمت دیجیتال ضبط شده‌اند تا بتوانند از مزایای فیلم دیجیتال بهره‌مند شوند و حجم کم‌تری اشغال کنند.

شاید خیلی‌ها تصور کنند که باوجود فناوری‌های جدید دیجیتال با وضوح تصویر بسیار بالا، مقایسه‌ی فیلم دیجیتال با فیلم آنالوگ ۷۰ میلی‌متری کاری بیهوده باشد، اما فیلم‌های ۷۰ میلی‌متری اگر از فیلم‌های HD بهتر نباشند، بدتر هم نیستند. البته لذتی که در دیدن فیلم‌های قدیمی وجود دارد را نمی‌توان با تصویر شفاف، براق و گاهی مصنوعی فیلم‌های دیجیتال مقایسه کرد.

حقیقت این است که نمی‌توان هیچ‌کدام از این دو تکنیک را به‌عنوان تکنیک بهتر انتخاب کرد و انتخاب بین آن‌ها به یک مسئله‌ی شخصی تبدیل می‌شود. برای دوست‌داران فیلم‌های قدیمی، فیلم ۷۰ میلی‌متری قطعاً گزینه‌ای بهتر است، درحالی‌که دوست‌داران فیلم‌های قهرمانانه‌ی فانتزی فقط به‌دنبال فیلم دیجیتال خواهند رفت. البته بدون جادوی دیجیتال قطعاً جلوه‌های ویژه هم در فیلم‌ها ممکن نخواهد بود.

سخن آخر البته می‌تواند تأثیرگذار باشد. مهم نیست که نولان و تارانتینو چه‌قدر ظاهر فیلم‌های ۷۰ میلی‌متری خودشان را دوست دارند. این فناوری خواه‌نا‌خواه به‌زودی از رده خارج می‌شود و فیلم‌های دیجیتال حاکم مطلق خواهند بود.