مارک رندولف و رید هستینگ در تاریخ 29 آگوست 1997 در اسکاتز ولی کالیفرنیا شرکتی را به نام نتفلیکس بنا نهادند. این دو سرمایه‌داران و افراد باسوادی بودند که قصد داشتند یک مدل تجاری تازه خلق کنند. رندولف در زمینه پست تجربه داشت و هستینگ یک مهندس کامپیوتر و ریاضیدان بود. آمازون آن زمان تجارت مناسبی داشت و ایده خرید از اینترنت و تحویل درب منزل یکی از ایده‌های جذاب آن زمانه بود. این دو تصمیم داشتند تا همین مدل را برای محصولات دیگری ایجاد کنند. ابتدا به فکر فروش و ارسال VHS افتادند اما هزینه بسیار بالایی داشت. آن زمان DVD به تازگی عرضه شده بود و به نظر محصول مناسبی می‌آمد. شرکت BlockBuster نیز سردمدار صنعت اجاره و فروش فیلم بود، اما این دو عزم خود را جزم کردند و چند ماه بعد استارت شرکت را زدند. نتفلیکس در ابتدا تنها 30 کارمند و 925 حلقه DVD برای اجاره داشت!
رید هستینگ (سمت راست) / مارک رندولف (سمت چپ)
عضویت ماهانه، ایده‌ای طلایی
عنصر و اصلی که نتفلیکس را از دیگر شرکت‌ها جدا کرد همین عضویت ماهانه بود. در حوالی سال 2000 این شرکت این ایده را عرضه کرد که با پرداخت یک هزینه ماهانه، بدون محدودیت فیلم کرایه کنید و هزینه اضافی نپردازید. یکی از دیگر مشکلات هم تاخیر در بازگشت فیلم بود که نتفلیکس مشکلی با این نداشت و هیچ قیمت اضافه‌ای برای تاخیر گرفته نمی‌شد. همین ایده برگ برنده نتفلیکس بود که بعدها باعث شد BlockBuster نیز همین مدل را پیاده کند اما طبیعتا موفق نبود.
عضویت ماهانه تا به حال نیز ادامه دارد و باعث شده تا شرکت‌های فراوانی در صنایع و تجارت‌های مختلفی این مدل را پیاده کنند.
تا سال 2004 نتفلیکس به یک قدرت در زمینه اجاره فیلم تبدیل شد و رندولف پس از اینکه حس کرد کمپانی در شرایط خوبی قرار دارد بازنشستگی خود از مدیریت شرکت را اعلام کرد. پس از او نتفلیکس وارد دنیایی تازه‌تر شد.
عصر اینترنت
نتفلیکس هر روز بیشتر پیشرفت می‌کرد اما یکی از اصلی‌ترین پیشرفت‌ها ظهور اینترنت و سیستم تلویزیونی IPTV بود که شرکت نتفلیکس ابتدا با نام Watch Now این سرویس را عرضه کرد.
نتفلیکس مدتی بود که تلاش داشت سایت خود را بهبود بخشد. این شرکت یک الگوریتم تازه خلق کرد که این الگوریتم نسبت به علایق شما و سلیقه شما بهترین انتخاب‌ها را برایتان آماده می‌کند. همین باعث شد که میزان سفارش DVD بالاتر رود. در فوریه 2007 این کمپانی یک میلیاردمین نسخه DVD کرایه‌ای خود را عرضه کرد. و پس از این تاریخ کمپانی تلاش کرد که بیشتر به سمت اینترنت برود.
با ظهور IPTV و تماشای ویدئوها و فیلم‌ها از طریق سایت نتفلیکس و با استفاده از عضویت ماهانه، فروش و اجاره DVDها از سال 2006 تا 2011 به شدت کاهش یافت تا جایی که نسبتا وجود نداشت، اما در طی سال‌های آینده عضویت اشتراکی بیشتر و بیشتر می‌شد.
تا اواخر سال 2013 این شرکت مدام در حال گسترش بود تا جایی که اواخر سال این شرکت اعلام کرد که سرویس اینترنتی خود را به 40 کشور دنیا گسترش داده و 40 میلیون کاربر برای تماشای آنلاین و استریم دارد.
ادامه موفقیت‌ها و ری‌برندینگ
در سال 2014 نتفلیکس توانست از مرز 50 میلیون کاربر آنلاین گذشته و تصمیم به تغییر ظواهر سایت گرفت. لوگوی قدیمی سایت مدرن‌تر شد و رابط کاربری نیز کاملا مینیمال و تازه شد.
پس از آن سرویس سایت به بیش از 150 کشور دنیا عرضه شد و مردم سرتاسر دنیا می‌توانستند محتوای مختلف را در این سایت تماشا کنند. این شرکت حتی در کشورهایی مانند چین نیز قصد ورود داشت. کشوری که به شدت روی محتوای خارجی نظاره‌‌گر است.
این گسترش روزافزون نتفلیکس ادامه داشت تا جایی که تا همین امروز این شرکت 103.95 میلیون کاربر در سرتاسر دنیا دارد. اما بزرگ‌ترین اتفاق برای نتفلیکس و حتی صنعت سینما و تلویزیون عضویت روزافزون نبود، بلکه ظهور بخش Netflix Originals در سال 2011 بود که همه معادلات را تغییر داد.
محتوای اختصاصی، پخش اختصاصی
نتفلکیس تا سال 2011 به عنوان یک پخش‌کننده فیلم مطرح بود. یک پخش‌کننده که محصولات تولیدی شرکت‌های دیگر را در پلتفرم DVD یا به صورت آنلاین برای مردم به نمایش می‌گذارد. در این صنعت شما همیشه باید منتظر تولیدکنندگان باشید تا محتوای مورد نیاز را عرضه کنند و در بسیاری از موارد باید تلاش کنید تا با دیگر رقبای پخش‌کننده مانند شبکه‌های تلویزیونی و سینماها رقابت کنید چون محتوا اختصاصا برای شما نیست. اما نتفلیکس قصد داشت تا این معادله را تغییر دهد.
در همان سال 2011 بود که نتفلیکس سریال House Of Cards را برای را برای پر کردن آرشیو خود خریداری کرد. این سریال با تهیه‌کنندگی دیوید فینچر ساخته شده بود و در سال 2013 نتفلیکس آن را برای اولین بار نمایش داد. این سریال تا به امروز نیز در حال پخش است.
این خریداری فقط خریداری یک سریال و پخش آن به صورت اختصاصی نیست. در تلویزیون قوانین خاصی وجود دارد. شما باید یک سری خط قرمز را رعایت کنید، با قوانین تهیه‌کنندگان سازش کنید و هر لحظه این امکان را بدهید که سریال شما کنسل خواهد شد!
اما نتفلیکس این‌گونه نیست. در ابتدا نتفلیکس ایده سریال را می‌شنود و اگر جذاب بود سریال برای دو فصل کامل خریداری می‌شود و تمام هزینه ساخت از پیش پرداخت خواهد شد. دست سازندگان نیز بازتر است. می‌توانند خطوط قرمز بیشتری را از بین ببرند، مدت زمان بیشتری فیلم‌برداری کنند، طول هر قسمت را افزایش دهند، از تصاویر و کلامی که در تلویزیون ممنوع است می‌توانند استفاده کنند و بزرگ‌ترین تفاوت نتفلیکس با تلویزیون معمولی این است که هنگامی که یک سریال عرضه می‌شود تمامی قسمت‌ها در دسترس تماشا هستند و نیاز نیست برای دیدن یک سریال ده قسمته ده هفته کامل صبر کنید، می‌توانید در طول یک روز آن تماشا کنید!
نتفلیکس کاملا در جهت مخالف تلویزیون حرکت کرد و یکی از اصلی‌ترین ایده‌های این شرکت این بود که «به سرعتی به قدرت HBO و امثالهم برسیم که آن‌ها نتوانند به ما برسند.»
این بدین معناست که نتفلیکس قصد داشت تا به عنوان یک تولید‌کننده محتوا به حد و اندازه HBO برسد و سریعا این‌کار را انجام دهد تا شبکه‌های تلویزیونی خط مشی خود را تغییر ندهند و توزیع‌کننده آنلاین نشوند! ایده جالب و بلندپروازانه‌ای است و در آن ابتدا ممکن بود به راحتی شکست بخورد اما شرایطی که نتفلیکس برای خالقان سریال‌ها ایجاد کرد باعث شد نه تنها این شرکت مکان خوبی برای تولید سریال باشد بلکه سازندگان فیلم‌ها نیز به این سرویس روی آوردند.
نتفلیکس کم کم به بهشت سازندگان تبدیل شد. شرایط کاری بسیار آزادانه‌تر و سریال‌ها به راحتی نمی‌میرند. به عنوان مثال شبکه ABC چندین سال پیش سریال FlashForward را عرضه کرد و میان پخش اپیزودها یک وقفه دو سه هفته‌ای باعث شد تا چند درصد از تماشاچیان از تب سریال بیفتند. اما همچنان سریال به شدت پرمخاطب بود! اما ABC به خاطر همان چند درصد کل سریال را کنسل کرد و در حساس‌ترین جای سریال کل سریال به سطل آشغال رسید!
اما چنین اتفاقی در نتفلیکس رخ نمی‌دهد. در مواردی نتفلیکس موفق شد سریالی مانند Arrested Development که پیش‌تر توسط FOX کنسل شده بود را خریداری و دوباره پخش کند.
طی مرور زمان نیز عناوین سریالی این شرکت بیشتر و بیشتر شد، حضور محصولاتی همچون Marco Polo، Orange is the New Black، Starnger Things، Narcos، A Series OF Unfortunate Events باعث شد که نتفلیکس مخاطبان بیشتری را جذب کند. همچنین در این بین نتفلیکس موفق شد از قبال پروژه بزرگ مارول حق ساخت چندین کامیک‌بوک مانند DareDevil را نیز خریداری کند.
با همین میزان تولید محتوا نتفلیکس توانسته وارد رقابت‌هایی همچون اسکار، امی و گلدن‌گلوب نیز شود که این شرکت و آمازون پرایم جزو پیش‌روهای این صنعت الکترونیک هستند که توانسته‌اند وارد دنیای جوایز سینمایی شوند.
طوفان تغییر
نتفلیکس دو چشم‌اندازه کاملا متفاوت را به همراه خود می‌آورد یکی به شدت خوب است که نوید تولید محصولاتی آزادتر و باکیفیت‌تر را می‌دهد. محصولاتی که با بودجه قبلی ساخته می‌شوند و نگرانی بابت ادامه پیدا کردن ندارند. محصولاتی که از نظر داستانی گسترده‌تر خواهند بود و از نظر تکنیکی چندپله بالاتر از محصولات شبکه‌های تلویزیونی هستند. همچنین ورود نتفلیکس به سینما و ساخت فیلم‌های بلند نیز باعث خواهد شد تا فیلم‌های مختلفی تولید شوند که به باکس‌آفیس اهمیت نمی‌دهند و قرار است داستان‌گو باشند و به هر شکلی این اتفاق ممکن است رخ دهد.
اما وجهه بد پیشرفت نتفلیکس از بین رفتن برخی نوستالژی‌ها و روش قدیمی دیدن فیلم‌ها و سریال‌ها است. اگر تمامی شبکه‌ها راه نتفلیکس را پیش بگیرند دیگر یک روز هفته مختص یک سریال نخواهد بود و سریال در همان ابتدا کاملا در اختیار شما قرار می‌گیرد. در مواردی این خوب است در مواردی آن میزان هیجان و تعلیق از بین خواهد رفت. همچنین با ورود به صنعت سینما دیگر فیلم‌ها را روی یک پرده نقره‌ای بزرگ در سالنی بزرگ نخواهیم دید و همه چیز به صفحه گوشی، تلویزیون و کامپیوتر شما محدود می‌شود. آن حس سینما رفتن و آن فعالیت سینما رفتن ممکن است کم کم از بین برود و مردم به جای اینکه یک روز هفته با خانواده به بیرون از خانه بروند داخل خانه بمانند و آن جذابیت و شوق سینما رفتن از بین برود.
الگوبرداری وطنی!
نتفلیکس پس از موفقیت خود تبدیل به یک الگو برای یک بیزنس موفق اینترنتی شده است. این سرویس در کنار آمازون پرایم در سرتاسر دنیا گسترش یافته‌اند و در قسمت‌هایی مانند ایران که دسترسی وجود ندارد، سرویس‌های مشابه کار خود را آغاز کرده‌اند. طی یکی دو سال اخیر شاهد ظهور سرویس‌هایی همچون فیلیمو، نماوا، فیلم‌نت و… بوده‌ایم که همگی قصد دارند مدل نتفلیکس را به صورت وطنی اجرا کنند.
این بسیار نوید بخش است. طی سال‌های اخیر تلویزیون ایران محدود شده به یک سری سریال که آن قدرها هم طرفدار ندارند و تلویزیون فقط در مواردی مانند عید نوروز کمی خود را به زحمت می‌اندازد. محدودیت‌های بودجه و خط قرمزی بسیاری نیز وجود دارد که نمی‌توان به راحتی هر سریالی را تولید کرد. همچنین شبکه نمایش خانگی نیز با اینکه در مواردی موفق بوده اما یک مدل به شدت قدیمی است که هزینه و هدررفت بالایی دارد. اینجا جایی است که شرکت‌هایی همچون فیلیمو می‌توانند وارد شوند و صحنه را به کلی تغییر دهند.
همین حالا بسیاری تاک‌شوها و برنامه‌های اینترنتی مختلف در قالب شبکه‌های اینترنتی تولید شده، همچنین یکی از محبوب‌ترین قسمت‌های تلویزیون یعنی پخش فوتبال نیز نسبتا وارد سایت‌هایی مانند آنتن (که از پیش‌زمینه و تعلق آن به شرکتی هیچ اطلاعی نداریم) شده است.
همچنین شرکت‌های سرویس‌دهنده اینترنت نیز هوشمندی به خرج داده‌اند و قراردادهایی را با این شبکه‌ها عقد کرده‌اند که دسترسی مردم را به شدت آسان‌تر می‌کند که جای تبریک دارد. اما فعلا این شبکه‌ها محتوای خارجی را نمایش می‌دهند. یعنی محتوایی که خارج از سیستم خود شبکه خلق شده و این تا یک جایی مناسب است اما باید این گسترش پیدا کند و شبکه‌های اینترنتی به فکر درنوردیدن مرزهای تازه‌تر باشند و بتوانند فیلم‌سازان را به سمت خود بکشند.
اگر این امر محقق شود با یک عصر تازه در سینما و تلویزیون ایران روبرو خواهیم شد. عصری که محتوا غلبه خواهد کرد و انفجاری از محتوا رخ خواهد داد که برای بیننده ایرانی که محدود به چند شبکه حوصله سربر بوده این به شدت جذاب خواهد بود.
آینده چه خواهد آورد
همانطور که گفتیم نمی‌دانیم آینده چه با خود می‌آورد، اما پیشرفت نتفلیکس ناگذیر است و کسی نمی‌تواند جلوگیر آن شود و امیدواریم که سینما و تلویزیون تطبیق مناسبی با این سرویس باشند و پیشرفت این شرکت باعث نشود تا برخی سنت‌ها مانند سینما رفتن از بین برود.