OLED یا پلاسما؟ کدام‌یک از این دو فناوری، صفحه‌نمایش بهتری را ارائه می‌دهند؟
چنانچه به فکر خرید یک تلویزیون جدید هستید، با ما همراه باشید. در این مقاله، سعی بر آن است تا با بیانی ساده و شفاف به بررسی طرز کار صفحات نمایش OLED و پلاسما بپردازیم و شمارا از جنبه‌های مثبت و منفی هر دو فنّاوری، آگاه نماییم.
تلویزیون‌های OLED چگونه عمل می‌کنند؟
احتمالاً تاکنون دانسته‌اید که فناوری OLED بر پایه دیود گسیل کننده نور شکل‌گرفته است. درست است که کلمه OLED و LED شبیه هم هستند، اما حواستان باشد شباهت این واژه‌های اختصاری شمارا فریب ندهد. در عمل فنّاوری‌های LED و OLED کاملاً باهم متفاوت هستند. واژه “LED” در تلویزیون LED اشاره به فنّاوری تولید نور پس‌زمینه تصویر دارد. درواقع این نوع تلویزیون‌ها صفحه‌نمایش LCD دارند که در پس‌زمینه تصویر آن‌ها از لامپ‌های LED برای تولید نور استفاده‌شده است.
بحث OLED کاملاً متفاوت است. در فنّاوری OLED برخلاف LCD برای روشن و خاموش کردن زیر پیکسل‌های از فیلتر استفاده نمی‌شود. بنابراین نیازی به هیچ‌گونه فیلتر و نور پس‌زمینه وجود ندارد. در تصویر زیر، یک برش عرضی از یک پیکسل OLED مشاهده می‌شود.
اساساً، هر زیرپیکسل OLED ترکیبی از یک‌لایه نازک آلی پایه کربنی است که بین دو الکترود، ساندویچ شده است. در عبور جریان الکتریسیته از یک الکترود به الکترود دیگر، این لایه ساندویچی متشکل از مواد آلی برانگیخته می‌شود. در اینجا فیزیک و شیمی دست‌به‌دست هم داده و معجزه‌ای به شکل تشعشع نور ایجاد می‌کنند. بسته به این‌که از چه ماده آلی استفاده شود، این نور به رنگ‌های قرمز، سبز یا آبی تابش می‌کند. از این فناوری در صفحه‌نمایش اسمارت‌فون‌ها سال‌هاست که استفاده‌شده است اما تولیدکنندگان تلویزیون جدیداً به فکر استفاده از آن افتاده‌اند!
تلویزیون‌های پلاسما چگونه عمل می‌کنند؟
در مقایسه با تلویزیون‌های OLED، روش ایجاد تصویر در تلویزیون‌های پلاسما کمی متفاوت است. در تلویزیون‌های پلاسما به‌جای استفاده از ترکیبات گسیل دهنده نور برای هر پیکسل، با برقراری جریان الکتریسیته، پلاسما یونیزه شده و نور لازم برای نمایش تصویر تأمین می‌شود. ساده‌ترین راه برای درک عملکرد تلویزیون پلاسما این است که هر زیرپیکسل را یک لامپ نئون کوچک یا یک لامپ مهتابی کوچک‌شده فرض کنید. پیکسل‌هایی که یک صفحه‌نمایش پلاسما را تشکیل می‌دهند، تقریباً از همان فناوری در مقیاس کوچک‌تر هستند.
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به پشت‌صحنه علمی قضایا علاقه دارید، دانستن این‌که چگونه این جادوی نمایش تصویر اتفاق می‌افتد خالی از لطف نیست. الکترود موجود، سلول کوچکی حاوی مخلوط گازهای نجیب (معمولاً نئون و گزنون) است که پس از اعمال جریان الکتریسیته، گاز درون آن برانگیخته‌شده و پس از یونیزه شدن به پلاسما تبدیل می‌شود. این پلاسما نور ماوراءبنفش تولید می‌کند (که ما قادر به دیدن آن نیستیم) اما بعد از این‌که نور ماوراءبنفش به پوشش فسفری هر سلول برخورد کرد، فسفر شروع به تابش کرده و نور آن دیده می‌شود. بسته به این‌که سلول با چه نوع ترکیب فسفری پوشش داده‌شده است، رنگ ساطع‌شده به رنگ‌های قرمز، سبز و آبی خواهد بود.
هر دسته از زیر پیکسل‌های قرمز، سبز و آبی یک پیکسل را بر روی صفحه‌نمایش می‌سازند.
کدام‌یک بهتر است؟
ازآنجاکه پلاسما و OLED، هر یک به روش متفاوتی نور تصویر را تأمین می‌کنند، هرکدام محاسن و کاستی‌های خاص خود را دارند. برای مقایسه بهتر و شفاف‌تر این دو فنّاوری ازلحاظ برتری، کمبودها و دلایل هرکدام، شمارا به جدول زیر ارجاع می‌دهیم:
| رده | برنده | توضیحات |
| محدوده رنگ | OLED | OLED طیف وسیع‌تری از رنگ‌ها را ارائه می‌دهد و به استاندارد سینمای دیجیتال (DCI) نزدیک است. |
| عمق رنگ مشکی | OLED | پلاسما و OLED هر دو رنگ مشکی را با کیفیت بالایی نمایش می‌دهند زیرا هر دو مدل، می‌توانند پیکسل‌های منفرد را کاملاً خاموش کنند. اما OLED در اجرای این عمل موفق‌تر بوده است. زیرا روشی که در ساخت پلاسما به‌کاررفته است، باعث شده است کمی از نور محیط تجزیه شود درصورتی‌که OLED ها چنین مشکلی ندارند. آن‌ها غلیظ‌ترین رنگ مشکی که تاکنون دیده‌ایم را ارائه می‌دهند. |
| روشنایی | OLED | OLED ها می‌تواند مسخره‌ترین حد روشنایی را ارائه دهند! و در این بخش هم با اختلاف زیادی نسبت به پلاسما برنده اعلام شوند. |
| سرعت عملکرد | OLED | در حال حاضر OLED بیشترین سرعت عملکرد را نسبت به دیگر فنّاوری‌های تلویزیون دارد اما این موضوع چندان دارای اهمیت نیست. زیرا هم OLED و هم پلاسما هر دو سرعت بالایی در نمایش تصویر دارند و ما کوچک‌ترین تاری در تصویر آن‌ها نمی‌بینیم. |
| زاویه دید | پلاسما (تاکنون) | برنده این قسمت یعنی زاویه دید، در حال حاضر تلویزیون‌های پلاسما هستند. البته معدود تلویزیون‌های OLED موجود در بازار، صفحه منحنی شکل دارند که این امر مقایسه بین پلاسما و OLED را کمی پیچیده می‌کند. اگر OLED ها صفحه صاف بودند، در این صورت شرایط مقایسه برابر می‌شد. هر دو فنّاوری زاویه دید عالی فراهم می‌کنند چراکه برای جلوگیری از عبور نور بر پانل‌های LCD تکیه ندارند. بااین‌وجود، زاویه دید در OLED ها به علت انحنای صفحه‌نمایش با مشکلاتی همراه است. اول این چنانچه بیننده روبروی صفحه تلویزیون نباشد، به علت انحنای کناره‌های صفحه‌نمایش، زاویه دید خوبی ارائه نمی‌شود و دوم این‌که به علت خمیدگی صفحه OLED پوشش ضد تابش صفحه می‌تواند در زوایای دور ایجاد ته رنگ در نمایش تصویر کند. |
| مصرف انرژی | OLED | OLED ها ازنظر مصرف انرژی با اختلاف زیادی از تلویزیون‌های پلاسما مقرون به‌صرفه‌تر هستند. |
| ضخامت | OLED | به‌واسطه ترکیباتی که در OLED ها به‌کاررفته است، این تلویزیون‌ها باریک‌ترین تلویزیون‌هایی هستند که تاکنون دیده‌ایم. حتی باریک‌ترین تلویزیون‌های LED یا پلاسما قابل‌مقایسه با OLED نیستند. |
| اندازه صفحه‌نمایش | پلاسما (تاکنون) | در این برهه زمانی پلاسما، OLED را ازنظر سایز شکست می‌دهد که البته جای تعجبی ندارد. زیرا OLED های تازه‌وارد موجود در بازار 55 اینچی هستند و قطعاً در آینده‌ای نه‌چندان دور OLED هایی با سایز بالاتر تولید خواهد شد. اما در حال حاضر تلویزیون‌های پلاسما بالاترین سایز را دارند. |
| طول عمر | پلاسما | عمر مفید تلویزیون‌های OLED همچنان ناشناخته باقی‌مانده است و نگرانی‌هایی بابت این موضوع وجود دارد، زیرا از ترکیبی برای ایجاد رنگ آبی استفاده‌شده است که طول عمری کمی دارد. چنانچه کیفیت یک رنگ کاهش پیدا کند، رنگ‌های دیگر نیز افت کیفیت پیدا می‌کنند. سامسونگ برای رفع این مشکل از ترکیب رنگ آبی به میزان دو برابر رنگ‌های دیگر استفاده کرده است و همچنین ولتاژ مصرفی آن را کاهش داده است. راه‌حل LG استفاده از زیر پیکسل‌های سفید و فیلتر آن‌ها به رنگ‌های قرمز، سبز و آبی است. هرچند این راه‌حل‌ها بسیار خوب به نظر می‌رسند اما درنهایت، گذر زمان و عرصه عمومی است که می‌تواند بگوید چه مدت‌زمانی این راه‌حل‌ها تأثیر خواهد داشت. به همین دلیل در این قسمت، LED و LCD را برنده اعلام می‌کنیم، چراکه طول عمر مناسب آن‌ها تأییدشده است. |
| قیمت | پلاسما | اگرچه تلویزیون‌های OLED به بازار راه پیداکرده‌اند اما قیمت آن‌ها ورای تصور است. به‌طوری‌که حتی قیمت بعضی از مدل‌های OLED به بیش از 10000 دلار می‌رسد. ازاین‌رو فعلاً برای اکثر مردم قابل‌استفاده نیستند. البته مانند همه فنّاوری‌های جدید، ما انتظار داریم که در آینده‌ای نزدیک قیمت آن‌ها به‌طور چشمگیری کاهش پیدا کند. اما تا آن زمان، قطعاً پلاسما بهترین گزینه ازنظر قیمت است. |
خلاصه نتایج:
ازلحاظ عملکرد، OLED ها قطعاً فنّاوری بالاتری محسوب می‌شوند. آن‌ها علاوه بر این‌که باریک‌تر و کارآمدتر هستند، از دقت تصویر بالایی برخوردارند. تنها مشکل آن‌ها قیمت بالای آن‌هاست و این‌که هنوز نمی‌دانیم عمر ترکیبات آلی موجود در آن‌ها چقدر است و بعد از چه مدتی روشنایی آن‌ها رو به افول می‌رود.