در سال‌های اخیر و با شدت گرفتن فیلترینگ، بازار فیلترشکن‌های پولی داغ‌تر شده است. در حالی که کارشناسان زیادی معتقدند فیلتر کردن وبسایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی عملا تاثیر خود را از دست داده، اما این روند همچنان حفظ شده است. تا حدی که امروزه فیلترشکن یکی از نیازهای کاربران اینترنت تلقی می‌شود. نیازی که طبق گزارش‌ها، ظاهرا ایرانیان نزدیک به 60 هزار میلیارد تومان در سال برای آن خرج می‌کنند. پولی که مستقیما و تقریبا بدون واسطه، به جیب مافیای فیلترشکن می‌رود.
در جریان تبلیغات انتخاباتی یکی از نامزدها به صراحت از مافیای فیلترشکن گفت. این کاندیدای چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری، از برچیدن بساط فیلترینگ و مقابله با مافیای فیلترشکن وعده داد. در روزهای اخیر، دوباره این عبارت را زیاد شنیدیم. حامد بیدی، مدیرعامل کارزار در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: «بحث فیلترینگ مانند هر موضوعی ذی‌نفعانی برای خود ایجاد می‌کند. ذی‌نفعان تلاش می‌کنند تا این شکل از فیلترینگ باقی بماند.»
او حجم معاملات این مافیا را چیزی در حدود 25 همت تخمین می‌زند. رقمی نزدیک به گردش مالی اپراتورهای تلفن همراه در ایران. که البته تنها یکی از رقم‌های اعلام شده‌ی تقریبی است. بیدی با اشاره به اینکه شناسایی فروشندگان فیلترشکن از طریق شماره حساب و یا اطلاعات درگاه پرداخت کار ساده‌ای است می‌گوید:
وقتی به هر حال این گردش مالی از طریق درگاه‌های داخلی بانکی داخل کشور جریان می‌یابد، برای مردم سوال می‌شود که چطور چنین چیزی ممکن است و چرا جلوی این مسئله گرفته نمی‌شود و با عوامل آن برخوردی صورت نمی‌گیرد.
تقریبا شکی باقی نمی‌ماند که مافیایی در کار فروش فیلترشکن در ایران فعال است. سعید سوزنگر، کارشناس امنیت شبکه نیز در گفتگو با تجارت‌نیوز گفته: «در مورد فیلتر شکن ها چند نکته وجود دارد. اول اینکه قطعا یک مافیا وجود دارد. چون اگر سیستم مردمی و کوچکی پشت این ماجرا در کار بود بخش عظیمی از جامعه را پوشش نمی‌داد.»
116 میلیون کاربر اینترنت در ایران
آمار منتشر شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در سال 1402، حاکی از تعداد 116 میلیونی کاربران اینترنت در ایران است. آمار دیگری از Data Commons که در سال 2020 میلادی منتشر شده بود، ادعا می‌کرد چیزی در حدود 76 درصد از جمعیت کشور ایران، کاربر اینترنت هستند.
همچنین آمار گروه بانک جهانی در سال 2021 نیز نشان می‌دهد که نزدیک به 80 درصد از ایرانیان، کاربر اینترنت هستند. از این آمارها می‌توان نتیجه گرفت که اکثریت جمعیت کشور، در حال استفاده از اینترنت به نحوی هستند. دسترسی وسیع و فراگیر به اینترنت خبر خوشایندی است، که البته در سایه‌ی فیلترینگ و محدود شدن اینترنت آزاد قرار می‌گیرد. تقریبا اکثریت کاربران اینترنت در ایران، از فیلترشکن استفاده می‌کنند. اتفاقی که قطعا ضررهایش بیشتر از منافعش است.
وقتی همه فیلترشکن دارند
وقتی همه فیلترشکن دارند، یعنی فیلترینگ عملا بی‌اثر شده است. علاوه بر آن، حالا دسترسی به سایت‌هایی که برای حفاظت کودکان و نوجوان‌ها از محتوای غیراخلاقی و مستهجن فیلتر شده‌اند هم بسیار راحت شده است. برخی از کابران حتا برای کارهای روزمره خود هم نیاز به استفاده از فیلترشکن دارند. بنابراین تعجبی ندارد که تقریبا 80 درصد از کاربران اینترنت در ایران فیلترشکن داشته باشند.
آمار منتشر شده از سوی اندیشکده حکمرانی شریف با همکاری ایسپا، نشان می‌دهد که 80 درصد کاربران اینترنت در گروه‌های سنی مختلف از فیلترشکن استفاده می‌کنند. خبرآنلاین یک نمودار بر اساس همین آمار منتشر کرده که پراکندگی استفاده از فیلترشکن در رده‌های سنی مختلف را نشان می‌دهد. تجارت‌نیوز می‌نویسد:
امروزه از بین هر 3 دانش‌آموز دوره ابتدایی، دو نفر ایشان از فیلترشکن استفاده می‌کنند.
حالا ابزارهای دور زدن فیلترینگ، به یک نیاز ضروری برای کاربران اینترنت تبدیل شده‌اند. تجارت‌نیوز آماری را در اختیار دارد که نشان می‌دهد از پاییز 1401 به بعد، بیش از نیمی از کاربران از ابزارهای دور زدن فیلترینگ استفاده می‌کنند. همین آمار نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد از این تعداد، برای فیلترشکن هزینه می‌کنند.
گردش مالی 60 هزار میلیارد تومانی
مافیای فیلترشکن ظاهرا گردش مالی بزرگ‌تری نسبت به ادعاها و تخمین‌های دیگر دارد. سوزنگر با اشاره به گردش مالی گروه اسنپ و شرکت ایرانسل، ادعا می‌کند که مافیای فیلترشکن در ایران بیش از 60 هزار میلیارد تومان درامد دارد. این یعنی سهم بازار فیلترشکن‌ها، الان از مجموع درامدهای دو شرکت بزرگ حوزه فناوری در ایران، که یکی از آن‌ها اپراتور تلفن همراه و اینترنت است هم بیشتر است!
آمار و ارقام موجود این سیستم بسیار مهم است. به عنوان مثال در سال گذشته اسنپ 32 هزار میلیارد تومان درآمد داشته است. این رقم در مورد شرکت ایرانسل 30 هزار میلیارد تومان بوده است. این ارقام را باید با تاکید فراوان بر مدیریت سازمانی و تمامی چالش‌های آن در نظر آورد.
این را هم باید در نظر گرفت که طبیعتا مافیای فروش فیلترشکن، طبعا به دلیل بازار سایه بودن نه مالیاتی پرداخت می‌کند و نه دردسر بیمه و منابع انسانی دارد. سوزنگر ادامه می‌دهد:
مافیای فیلتر شکن درگیری‌های برندهای شناخته شده را ندارد. چالشی برای حق لایسنس در پیش ندارد. بدون دردسرهای بیمه و مالیات و منابع انسانی به تنهایی توانسته بیش از مجموع درآمد این دو گروه بزرگ را به عنوان درآمد ثبت کند. بیش از 60 هزار میلیارد تومان و این رقم را شما می‌توانید به عنوان حداقلی‌ترین عدد ممکن درنظر بگیرید.
حالا اگرچه نمی‌توان به طور قطع گفت که فیلترینگ در ایران شکست خورده و عملا تاثیر خود را از دست داده، می‌توان این جمله را با اعتماد به نفس بیشتری نسبت به گذشته به زبان آورد.