شخص ثالث کیست و دیه شخص ثالث در تصادفات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
امروزه، علاوه بر درگیری‌های روزمره، درگیری بشر با اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، فرصت کسب دانش و آگاهی در زمینه‌هایی غیر از سرگرمی را کاهش داده است. دانستنی‌های حقوقی ازجمله زمینه‌هایی است که هر شهروندی باید از آن آگاهی داشته باشد.
در این یادداشت نکاتی حقوقی درباره بیمه‌های شخص ثالث و دیه تصادفات رانندگی می‌خوانید که امیدواریم هیچ‌گاه به آن‌ها نیاز پیدا نکنید.
شخص ثالث کیست
«شخص ثالث» یا «سوم شخص» در اصطلاح لغوی آن به معنی فردی غایب است که در حال حاضر درباره آن طرح مسئله می‌شود. به‌طور نمونه وقتی شما با دوست خود درباره شخص دیگری که پیش شما نیست صحبت می‌کنید، آن فرد شخص ثالث است. در قراردادها نیز اگر بحث منافع فرد دیگری غیر از طرفین قرارداد باشد، آن فرد شخص ثالث است.
در بیمه‌نامه شخص ثالث، بیمه‌گر که مالک خودرو است و بیمه‌گذار که همان شرکت بیمه است، قرارداد می‌بندند که درصورتی‌که بیمه‌گر با خودروی خود به شخص ثالثی خسارت جانی یا مالی وارد کند، بیمه‌گذار برای آن شخص ثالث جبران خسارت کند.
مشمولین دیه شخص ثالث
تقریباً مهم‌ترین بخش جبران خسارت بیمه شخص ثالث، دیه است. شرکت بیمه موظف است خسارت جانی تمامی افرادی که در تصادف آسیب‌دیده‌اند را تحت عنوان دیه شخص ثالث پرداخت کند. به‌این‌ترتیب، عابر پیاده، راننده و سرنشینان خودروی زیان‌دیده و همچنین سرنشینان خودروی مقصر، شخص ثالث محسوب شده و دیه آن‌ها باید توسط شرکت بیمه صادرکننده بیمه‌نامه خودروی مقصر پرداخت شود.
دیه راننده مقصر
طبق آن چیزی که در تعریف شخص ثالث خواندید، راننده‌ای که اقدام به خرید بیمه‌نامه شخص ثالث می‌کند، یک‌طرف قرارداد بوده و شخص ثالث محسوب نمی‌شود؛ بنابراین در هنگام تصادفی که خود مقصر آن است، نمی‌تواند برای جراحات خود از بیمه‌نامه خود، دیه شخص ثالث اخذ کند.
بااین‌حال در بیمه‌نامه‌های شخص ثالث که امروزه صادر می‌شوند، بخشی تحت عنوان «تعهد راننده» یا «تعهد حوادث راننده» قرار دارد که تعهد شرکت بیمه در قبال جراحات واردشده به راننده است. غرامت و دیه راننده مقصر در تصادفات با استناد به این بخش و از همین محل تأمین می‌شود.
با تمام این‌ها سقف تعهد حوادث راننده در بیمه‌نامه‌ها، حداکثر مطابق با یک دیه کامل در زمان عقد قرارداد بیمه‌نامه است. به‌این‌ترتیب اگر راننده دچار حوادثی شود که مشمول تعدد دیات شود، شرکت بیمه تنها همان مبلغ تعهدی خود را پرداخت می‌کند.
البته برخی از موسسه‌های حقوقی با تلاش فراوان توانسته‌اند محاکم قضایی را مجاب کرده و در برخی از پرونده‌هایی که راننده مقصر مشمول تعدد دیات است، رأی بر محکومیت شرکت بیمه به پرداخت تعدد دیات گرفته‌اند. موسسه مشاوره حقوقی سوبارش ازجمله مؤسسات حقوقی‌ای است که چنین موفقیتی را کسب کرده است.
مراحل گرفتن دیه
از دیگر دانستنی‌هایی که در این یادداشت درباره آن می‌خوانید، مراحل گرفتن دیه تصادفات از ابتدا تا بعد از رأی دادگاه است. پس از وقوع تصادف، گزارش پلیس اولین سند موردنیاز برای وصول دیه است. شکایت از راننده مقصر در کلانتری و تشکیل پرونده گام اول از مراحل گرفتن دیه است. سپس شکایت به دادسرا ارجاع و دادیار یا بازپرس پرونده با استماع اظهارات طرفین تصادف و تکمیل مدارک، مصدوم یا مصدومان را به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد تا میزان جراحات افراد مشخص شود.
گزارش پزشکی قانونی از میزان آسیب وارده به مصدومان، مدت‌زمانی به طول می‌انجامد که این مدت‌زمان که اصطلاحاً «طول درمان» گفته می‌شود، بسته به نوع و میزان آسیب وارده طول می‌کشد. طول درمان گاهی حتی تا بیش از یک سال هم به طول می‌انجامد. پس از تکمیل گزارش پزشکی قانونی و ارسال آن به دادسرا، پرونده تکمیل شده و به دادگاه برای تشکیل جلسه ارجاع می‌شود.
دادگاه برای تشکیل جلسه تعیین وقت کرده و در اولین جلسه و با خواند پرونده و مدارک و لایحه ارائه‌شده از سوی وکیل بیمه و وکیل فرد آسیب‌دیده، اعلام رأی می‌کند و دیه فرد را اعلام می‌کند. درنهایت مطابق رأی دادگاه، شرکت بیمه موظف به پرداخت مبلغ مشخصی می‌شود.
پس از پایان جلسه دادگاه و اعلام رأی و میزان دیه، مراحل گرفتن دیه بعد از رای دادگاه و نحوه دریافت دیه از دادگاه مهم است. مصدوم یا وکیل او به اجرای احکام مراجعه و حکم را به اجرا می‌گذارند. شرکت بیمه موظف است تا 15 روز پس از صدور حکم، دیه را به‌حساب فرد یا حساب دادگستری واریز کند. هر روز تأخیر در واریز دیه، مشمول نیم هزارم درصد جریمه از اصل مبلغ دیه می‌شود. البته گرفتن جریمه این مبلغ نیازمند تشکیل مجدد پرونده در دادسرا است.
وکیل تصادفات رانندگی
باور عمومی این است که دریافت دیه شخص ثالث از بیمه بسیار ساده و اصطلاحاً «سرراست» است و نیازی به وکیل ندارد؛ پزشکی قانونی میزان دیه را مشخص می‌کند، دادگاه رأی را صادر می‌کند و شرکت بیمه هم دیه را پرداخت می‌کند، بنابراین نیازی به وکیل نیست؛ اما این باور بسیار غلطی است.
در مرحله پزشکی قانونی، به دلیل حجم بالای کار، بسیار دیده شده است که مصدومیت افراد دیده نشده و در گزارش آورده نشده است و به‌این‌ترتیب مبلغ بالایی از دیه پایمال‌شده است. از سوی دیگر در مرحله انشای رأی در دادگاه، بسیار دیده‌شده است که بازهم به دلیل مشغله بالای عوامل قضایی، سهواً رأی به‌درستی انشا نشده و بخشی از دیه نادیده گرفته‌شده است. شرکت بیمه نیز طبیعی است که تمام تلاش خود را می‌کند تا کمترین دیه ممکن را پرداخت کند؛ بنابراین وکیل تصادفات رانندگی برای آسیب‌های شدید و تعدد دیات یک نیاز ضروری و حیاتی است.
در حال حاضر مؤسسات حقوقی فراوانی درزمینهٔ دیه تصادفات رانندگی و وصول دیه شخص ثالث فعالیت می‌کنند. مرکز مشاوره حقوقی و وکیل تصادفات رانندگی سوبارش با داشتن تجربه‌ای بالا در وصل دیه تصادفات و حتی وصول تعدد دیات راننده مقصر، یکی از تخصصی‌ترین مراکز در بحث دیه شخص ثالث است.
جمع‌بندی
مسئله بیمه شخص ثالث و دیه تصادفات، مسئله ساده‌ای نیست که بتوان به‌راحتی از کنار آن گذشت. داشتن اطلاعات حقوقی در این زمینه نیاز جدی همه شهروندان است و باید به‌خوبی بدانند که در زمان نیاز حقوق قانونی آن‌ها چیست. امیدواریم از این یادداشت بهره کافی را برده باشید.