
ساکنان ایستگاه بینالمللی فضایی چگونه از لپتاپ خود استفاده میکنند؟
زندگی در فضا و یا بهتر بگوئیم ایستگاه بینالمللی فضایی مطمئنا با آن چیزی که در فکر شماست، متفاوت است. در ایستگاه بینالمللی حتی آب خوردن نیز که سادهترین کار ممکن به نظر میرسد با آن چیزی که تصور میکنید تفاوت دارد. اما آیا تابحال فکر کردهاید که در شرایط بیوزنی فضانوردان چگونه از لپتاپهای خود استفاده میکنند؟ Robert Frost در اداره کنترل پرواز ناسا کار میکند. متنی که در ادامه این مطلب در فارنت میخوانیم به قلم وی نوشته شده و مطمئنا پاسخی مناسب را در آن خواهید یافت.
زمانی که ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) در حال ساختهشدن بود، سازندگان تصمیمی عاقلانه مبنی بر اینکه اضافه کردن رابطهای فیزیکی به این سازه ایده چندان خوبی نیست گرفتند. بهروزرسانی یا تعمیر رابطهایی که جزئی از ایستگاه هستند کار دشواری است، درحالیکه اگر از لپتاپها استفاده شود، بهروزرسانی و تعمیر هرکدام به سادگی راهاندازی CD-ROM، آپلود کردن یک فایل یا حتی جایگزین کردن یک لپتاپ است.
پس بهاستثنای سختافزارهای مهم مثل دریچههای تهویه، پنلهای ارتباطی و تعداد اندکی سختافزار دیگر تقریباً تمام فرماندهی وسیله نقلیه از طریق رابط لپتاپ صورت میگیرد. آخرین باری که بررسی کردم در حدود 80 لپتاپ در ایستگاه بینالمللی فضایی موجود است. بیشتر آنها Lenovo T61P هستند اما چند Lenovo A31p Thinkpad قدیمی هم در اطراف شناور است.
قالببندی این لپتاپها به هدفی که برای آنها در نظر گرفته شده است بستگی دارد. در بخش آمریکا هدایت ایستگاه به کمک لپتاپهایی به نام PCS که مخفف سیستم کامپیوتری قابلحمل است، انجام میشود. این لپتاپها از سیستمعامل لینوکس استفاده میکنند و به عنوان ترمینالهای از راه دور به سیستم 1553 ایستگاه متصل میشوند. معمولاً هفت لپتاپ PCS در ایستگاه پیادهسازی شده است.
در بخش روسی هم در حدود هفت لپتاپ معادل وجود دارد که به سادگی «لپتاپهای روسی» خوانده میشوند. آنها هم از لینوکس استفاده میکنند و از آنها برای فرمان دادن به عناصر روسی موجود در ایستگاه استفاده میشود. PCS و لپتاپهای روسی رابط کاربری خود را دارند که به صورتی ISS را به تصویر میکشد و کارکنان میتوانند بر ماژول و سیستمی که قصد کار با آن را دارند کلیک کرده و بعد سختافزار موردنظر را انتخاب کنند.
در واحدهای ژاپنی هشت لپتاپ وجود دارند که توسط JAXA (آژانس پژوهشهای هوافضای ژاپن) ارائهشدهاند و رابط کاربری مخصوص به خود را دارند. واحد اروپایی هم دو لپتاپ با رابط کاربری مخصوص به خود دارد. در حدود دوازده لپتاپ هم برای عملیات حمل بار وجود دارد.
باقی لپتاپها قسمتی از عملیات شبکه Lan هستند. به آنها SSC (کامپیوترهای پشتیبانی ایستگاه) گفته میشود. این لپتاپها از ویندوز استفاده میکنند و به سیستم 1553 ایستگاه فضایی بینالمللی متصل نمیشوند. این دستگاهها برای هر چیزی مثل دیدن رویهها، تهیه کردن فهرست موجودی، ضبط کردن یادداشتهای صوتی، فرستادن ایمیل، کنفرانس ویدئویی یا حتی استفاده از توییتر استفاده میشوند.
در عکس بالا سه صفحهنمایش لپتاپ دیده میشود. لپتاپی که به سر خانم Shannon نزدیک است برای دیدن رویههای مربوط به فعالیتهای رباتیک که در حال انجامشان است، استفاده میشود. لپتاپی که در بالا و سمت راست آن قرار گرفته دسکتاپ SSC را نمایش میدهند. احتمالاً شانون از آن برای دیدن جدول زمانی مأموریت استفاده میکند. در گوشه سمت پایین و راست یک PCS را مشاهده میکنید.
به نظر میرسد که صفحه Airlock آمریکا (دستگاهی که عبور اجسام و اشیا را بین یک مخزن تحتفشار و محیط اطرافش را با به حداقل رساندن میزان تغییر فشار ممکن میکند) را نشان میدهد. بااینکه هیچ اخطاری نشان داده نمیشود، پیغام احتیاطی را میبینیم که باید به آن توجه کند. به نظر میرسد که ارتباط با منبع انرژی اندکی از دست رفته است.
در این عکس میتوانیم چند رابط داخلی ایستگاه فضایی بینالمللی را هم ببینیم. در بالای دریچه، پنل اخطار و احتیاط قرار گرفته است و دقیقاً در سمت راست صورت شانون، ATU (قطعه ترمینال صوتی یعنی رادیو یا دستگاه مخابره) قرار گرفته است. بهتر است پنل بزرگی را که در مقابل وی قرارگرفته فراموش نکنیم، این پنل برای کنترل بازوی رباتیک و دوربینهای خارجی استفاده میشود.
در پایین میتوانید نمونهای از صفحه سیستم کنترل حرکت را ببینید.
این صفحه دید کلی از سلامت و وضعیت گروه کنترل حرکت را نشان میدهد. از این صفحه کارکنان میتوانند به هر نرمافزار و سختافزار مربوط به راهنمایی، مسیردهی، کنترل و سختافزار نیروی محرکه در ایستگاه دسترسی داشته باشند. البته دستوراتی که از سختافزار روسی صادر شود باید از لپتاپ خودشان صورت بگیرد.