«کروماتیک ابریشن» چیست؟ چگونه از بروز آن جلوگیری کنیم؟
اگر به‌عکس بالا دقت کنید، متوجه تفاوتی بین سمت چپ و راست عکس خواهید شد.
سمت راست عکس، بسیار واضح و اصطلاحاً «شارپ» بوده، اما سمت چپ تصویر، خطوط غیرواضح بوده و رنگ‌های تشکیل‌دهنده خط از یکدیگر جداشده‌اند. به این عارضه «کروماتیک ابریشن» یا «کج‌نمایی رنگی» گفته می‌شود. در این مقاله کوتاه فارنت، قصد داریم درباره این عارضه صحبت کرده و راه‌های حل کردن آن‌ها را معرفی کنیم.
کروماتیک ابریشن چیست؟
کروماتیک ابریشن یک خطای رایج در لنزها بوده و عبارت است از عدم انطباق رنگ‌های نور شکست یافته در صفحه کانونی که باعث ایجاد تصویر غیرواضح می‌گردد. این حالت به خاطر ضریب شکست متفاوت رنگ‌ها در عدسی ایجاد می‌شود.
سنسور دوربین شما، صفحه کانونی است، جایی که باید نورهای واردشده از لنز باید با یکدیگر منطبق شده و تصویر را روی آن ایجاد کنند. مسئله اینجاست که به دلیل ساختار لنز مورداستفاده، فاصله کانونی لنز و دیافراگم انتخاب‌شده، برخی از طول‌موج‌ها (که تشکیل‌دهنده رنگ‌ها هستند) به نقطه‌ای قبل و یا بعد از صفحه کانونی هدایت می‌شوند.
وقتی این اتفاق می‌افتد، شما با ناهماهنگی‌هایی در خطوط تشکیل‌دهنده سوژه‌های خود مواجه خواهید شد. البته با استفاده از نرم‌افزارهای فتوشاپ و لایت‌روم به میزان زیادی قادر به رفع این مشکل خواهید شد، اما حل شدن مشکل عکس در مرحله ویرایش، به معنی این نیست که یاد نگیریم که چگونه از بروز آن جلوگیری کنیم.
چرا خطای کروماتیک ابریشن اتفاق می‌افتد؟
لنز دوربین مانند یک «منشور» عمل می‌کند و به همین دلیل کروماتیک ابریشن به وقوع می‌پیوندد. همان‌طور که می‌دانید، طول‌موج‌های مختلف یک پرتو نوری پس از عبور از منشور، از یکدیگر جداشده و از مسیر خود منحرف می‌شوند.
برای ثبت درست تصویر بر روی سنسور دوربین، باید طول پرتوهای نوری بدون نشر بر روی سنسور تابیده شوند. انحراف هریک از طول‌موج‌ها از مسیر خود، وضوح خطوط و تصویر را از بین می‌برد.
به نظر ساده می‌آید، اما واقعیت این است که طول‌موج‌های مختلف نسبت به یکدیگر خصوصیات و رفتار متفاوتی داشته و بسته به ویژگی‌های لنز برخی اوقات برخی از طول‌موج‌ها از مسیر اصلی پرتو منحرف می‌شوند.
مهندسان طراحی لنزهای عکاسی، با استفاده از تکنیک‌های مختلف، ازجمله استفاده از چندین عدسی در یک لنز، مانع از بروز خطای کروماتیک ابریشن شده‌اند. بااین‌حال بسته به کیفیت لنز، همچنان شاهد بروز خطای کروماتیک ابریشن هستیم.
طبیعتاً همه ما توانایی خریدن لنزهای گران‌قیمت نداریم و درعین‌حال باید گفت که حتی در گران‌قیمت‌ترین لنزها هم کروماتیک ابریشن دیده می‌شود؛ اما میزان آن بسیار اندک است. پس همه ما باید روش‌های جلوگیری و کاستن از تأثیرات نامطلوب کروماتیک ابریشن را بلد باشیم و در هنگام عکاسی تا جای ممکن به کار ببندیم.
کاستن از تأثیرات کروماتیک ابریشن
اگر با فرمت RAW عکاسی کنید، در مرحله ویرایش عکس می‌توانید از تأثیرات کروماتیک ابریشن بکاهید. بااین‌حال خوب می‌دانیم که از بین بردن این تأثیرات در هنگام ثبت عکس به‌مراتب بهتر است.
خوشبختانه برای از بین بردن و یا کاستن از تأثیرات نامطلوب کروماتیک ابریشن، تکنیک‌ها و روش‌های ساده‌ای وجود دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
از صحنه‌های پر کنتراست بپرهیزید
درصحنه‌هایی که کنتراست نوری شدید وجود دارد، امکان بروز کروماتیک ابریشن تشدید می‌شود. صحنه‌هایی مثل سوژه‌ای که در مقابل پس‌زمینه‌ای بسیار روشن قرار دارد، یا طلوع و غروب آفتاب و یا مانند این عکس که نور شدیدی از پشت بر روی این یوزپلنگ تابیده‌شده است، شرایط را برای بروز کروماتیک ابریشن تشدید می‌کنند.
این به این معنی است که گاهی اوقات جز تغییر زاویه و کادر نیاز به انجام کار دیگری نیست. به دنبال پس‌زمینه‌ای برای سوژه خود بگردید که کنتراست رنگی مناسبی با سوژه شما ایجاد کند و یا منتظر شوید تا شرایط نوری تغییر کرده و اندکی تعدیل شود. اگر امکان تغییر زاویه و کادر ندارید و مجبورید همان لحظه را از همان زاویه ثبت کنید، فراموش نکنید که با فرمت RAW عکاسی کنید تا بتوانید راحت‌تر مشکلات به وجد آمده ناشی از کروماتیک ابریشن را در مرحله ویرایش عکس رفع کنید.
تغییر فاصله کانونی
داشتن لنزهای زوم با فاصله کانونی‌های زیاد شاید بسیار کارآمد باشد، اما باید مدنظر داشته باشید که لنزهای زوم در وایدترین و تله‌ترین فاصله کانونی خود، امکان بروز کروماتیک ابریشن را فراهم می‌کنند؛ بنابراین در صورت امکان از فاصله‌های کانونی میانی لنز زوم خود استفاده کنید تا کمتر با کروماتیک ابریشن مواجه شوید.
باید گفت که فاصله‌های کانونی کم (واید) لنزهای زوم، علاوه بر ایجاد کروماتیک ابریشن، خطاهای دیگری نیز در عکس ایجاد می‌کنند؛ بنابراین برای گرفتن عکس‌های واید، در صورت امکان به‌جای استفاده از لنز زوم از لنزهای ثابت (پرایم) استفاده کنید. حتی اگر امکان این فراهم باشد که به‌جای گرفتن یک عکس با محدوده واید لنز زوم خود، چند عکس با محدوده‌های تله‌تر گرفته و در مرحله ویرایش عکس و با استفاده از تکنیک پانوراما به کادر مطلوب خود دست پیدا کنید، پیشنهاد بهتری است.
از دیافراگم‌های بسته‌تر استفاده کنید
بسته به این‌که از چه نوع لنزی استفاده می‌کنید، اغلب اوقات به کار بستن دیافراگم‌های بسته‌تر نه‌تنها باعث کاهش بروز کروماتیک ابریشن شده، بلکه باعث جلوگیری از بروز بسیاری از خطاهای دیگر می‌شود. البته باید به یاد داشته باشید که برای جبران نوردهی کمتر ناشی از دیافراگم بسته‌تر، مجبور به استفاده از سرعت شاتر پایین و یا حساسیت (ISO) های بالاتر خواهید شد.
اگر امکان استفاده از فلاش و یا نورپردازی را دارید، برای استفاده از دیافراگم‌های بسته‌تر تردید نکنید.
سوژه اصلی خود را در مرکز قاب قرار دهید
میزان کروماتیک ابریشن در حاشیه‌های تصویر بیش‌تر بوده و در مرکز تصویر کمترین مقدار آن ایجاد می‌شود. این مسئله به دلیل شکل کروی و انحنای لنز ایجاد می‌شود؛ بنابراین اگر سوژه اصلی خود را در مرکز کادر قرار دهید، می‌توانید از تأثیر کروماتیک ابریشن کاسته و یا حتی به‌طور کامل آن را از بین ببرید. استفاده از مرکز کادر نه‌تنها باعث کاستن کروماتیک ابریشن شده، بلکه بسیاری از خطاهای دیگر نیز در مرکز کادر کمتر خودنمایی می‌کنند.
بنابراین باید عکس خود را در مرحله ویرایش برش (Crop) زده و کادر دلخواه خود را از آن استخراج‌کنید. مسئله‌ای که اینجا باید مطرح کرد، بحث رزولوشن و ابعاد عکس است. قطعاً اگر به تک‌تک پیکسل‌های دوربین خود نیاز دارید نباید از این روش استفاده کنید؛ اما اگر قصد شما چاپ عکس در ابعاد کوچک و یا انتشار در فضای مجازی و اینترنت است، این روش بسیار کارآمد است.
در این مقاله سعی شد تا به‌طور خلاصه درباره کروماتیک ابریشن صحبت کرده و راه‌های مقابله با آن را آموزش دهیم. اگر شما هم ترفندی برای جلوگیری از ایجاد کروماتیک ابریشن می‌دانید، آن را با ما و دیگر خوانندگان در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.