آیا هوش مصنوعی می‌تواند یک قاضی عادل در دادگاه‌ها باشد؟

با پیشرفت هوش مصنوعی کاربردهای تازه‌ای برای این فناوری در زمینه‌های مختلف کشف می‌شود؛ اما آیا هوش مصنوعی می‌تواند در دادگاه‌ها یک قاضی عادل باشد؟!

0

هوش مصنوعی از مهم‌ترین کلیدواژه‌های دنیای فناوری در عصر حاضر است. این عبارت را این‌روزها در همه‌جا می‌بینیم: از بازی‌های رایانه‌ای گرفته تا دوربین گوشی‌های هوشمند. هوش مصنوعی در واقع به دنبال این است که قدرت تجزیه و تحلیل مشابه انسان را به رایانه نیز بیاورد تا به این ترتیب راحتی و آسایش بیشتری برای بشر به وجود بیاید. اما آیا تاکنون به استفاده از هوش مصنوعی در قضاوت و امور حقوقی فکر کرده‌اید؟ آیا ممکن است هوش مصنوعی یک قاضی دیجیتالی عادل در دادگاه‌ها باشد؟

هرچقدر هم که مدارک و مستندات را بنای اصلی تصمیم‌گیری و رأی دادگاه‌ها بدانیم اما شکی نیست که در نهایت این سلیقه انسان و قاضی‌ست که می‌تواند نتیجه نهایی پرونده را روشن کند و سلیقه و خطای انسانی بخش جدایی‌ناپذیری از سیستم قضایی فعلی محسوب می‌شود. اما از آن‌جا که رایانه احساسات ندارد و تنها براساس برنامه‌ریزی و قواعد موجود تصمیم می‌گیرد ممکن است هوش مصنوعی جایگزین خوبی برای قضات دادگاه‌ها باشد!

 

استونی آغازگر حرکت

جالب است بدانید شاید کشور استونی پیشتاز استفاده از هوش مصنوعی در پرونده‌های حقوقی باشد. مدیر ارشد ۲۸ ساله اطلاعات استونی اوت ولسبرگ (Ott Velsberg)  قصد دارد هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی را برای بهتر کردن زندگی ۱.۳ میلیون شهروند این کشور به‌کار بگیرد. ولسبرگ در حال حاضر در حال نگارش تز دکتاری خود در دانشگاه اومئو سوئد در زمینه اینترنت اشیا است. دولت استونی او را مرداد ماه سال گذشته برای اجرای پروژه‌ای به منظور استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود ارتباطات بین وزارتخانه‌ها استخدام کرده است.

ات ولسبرگ
ات ولسبرگ

حدود ۲۲ درصد از مردم استونی برای دولت کار می‌کنند که تقریباً معادل میانگین اروپا اما بیشتر از میانگین آمریکاست. ولسبرگ اعتقاد دارد کاهش نیروی کار مردمی در بخش‌های دولتی و جایگزینی آن با هوش مصنوعی می‌تواند کیفیت و سرعت کار را بهبود ببخشد.

 

نمونه‌های موفق به‌کارگیری هوش مصنوعی

به‌طور مثال دولت سالانه برای درو کردن مرغزارها به کشاورزان یارانه پرداخت می‌کند. با هوش مصنوعی دیگر نیازی به بررسی بازرسان نیست. تصاویر ماهواره‌ای گرفته شده توسط آژانس فضایی اروپا هر هفته از ماه اردیبهشت تا مهر وارد یک الگوریتم یادگیری عمیق می‌شود. این تصاویر سپس با نقشه‌ای از زمین‌ها هم‌پوشانی داده شده تا از پیشروی کشاورزان در جنگل‌ها جلوگیری شود. این الگوریتم هر پیکسل درون تصاویر را مورد ارزیابی قرار داده تا متوجه شود آیا هر بخش درو شده یا خیر. اگر مشکلی در این روند دیده شود یک سامانه خودکار اعلانی را حاوی تصویر از طریق پیامک یا ایمیل برای کشاورز ارسال می‌کند. این سامانه در سال اول چیزی حدود ۶۶۵ هزار یورو در هزینه‌های دولت صرفه‌جویی کرد.

در جایی دیگر، رزومه بازنشسته‌ها وارد یک سامانه یادگیری ماشینی می‌شود تا مهارت‌های آن‌ها را با نیاز کارفرماهای مختلف مورد بررسی قرار داده و شغل جدیدی به آن‌ها پیشنهاد شود. حدود ۷۲ درصد از کارمندانی که با این سامانه مجدد وارد بازار کار شده‌اند کماکان پس از ۶ ماه بر سر شغل‌های خود حاضر هستند که نسبت به آمار ۵۸ درصدی قبل رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد.

کاربرد دیگری از هوش مصنوعی هم نام‌نویسی خودکار نوزادان در مدارس در ابتدای تولد آن‌هاست.

اما در جاه‌طلبانه‌ترین این پروژه‌ها، وزارت دادگستری استونی از ولسبرگ و تیمش درخواست کرده که یک روبات قاضی دیجیتالی بسازند که می‌تواند به دعواهای کوچک حقوقی کمتر از ۷۰۰۰ یورو رسیدگی کند. مقامات استونی امیدوارند که هوش مصنوعی بتواند پرونده‌های کم اهمیت‌تر را حل کرده تا قضات بتوانند فرصت بیشتری برای رسیدگی به پرونده‌های مهم‌تر داشته باشند.

 

ابتدای راه

این پروژه هنوز در فازهای ابتدایی قرار دارد و احتمالاً تا پایان سال با پایلوتی با تمرکز روی اختلافات قراردادی راه‌اندازی خواهد شد. طرفین دعوا اسناد خود و سایر اطلاعات مرتبط را روی سامانه‌ای آپلود کرده و هوش مصنوعی تصمیمی را با توجه به قوانین و برحسب تشخیص یک قاضی انسانی اعلام می‌کند. البته جزئیات بسیاری هنوز مشخص نیست و ولسبرگ می‌گوید این سامانه به‌مرور زمان با بازخورد از قضات و وکلا بهبود خواهد یافت.

گفتنی است استونی اولین کشوری نیست که قصد دارد هوش مصنوعی را با الگوریتم تصمیم‌گیری با قانون ترکیب کند. پیش از این در موارد زیر از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در ترکیب با قانون استفاده شده بود:

  • در آمریکا الگوریتم‌هایی برای کمک به تعیین مجازات مجرمان ابداع شده بود.
  • روبات چت DoNotPay انگلیسی نیز چند سال پیش ۱۶۰ هزار قبض جریمه رانندگی در لندن و نیویورک صادر کرده بود.
  • یک شرکت حقوقی در استونی با استفاده از یک وربات چت و هوش مصنوعی مشاوره حقوقی رایگان ارائه می‌کند.

ایده یک روبات قاضی دیجیتالی شانس موفقیت بیشتری در استونی دارد چرا که ۱.۳ میلیون شهروند این کشور همگی کارت شناسایی دیجیتالی داشته و به سرویس‌های آنلاین دولتی مثل انتخابات الکترونیکی و اظهارنامه دیجیتالی مالیاتی عادت دارند. یک زیرساخت دیجیتالی با نام X-road دیتابیس‌های اطلاعاتی دولتی را به یکدیگر متصل کرده و هر شهروند می‌تواند از پورتال دیجیتال دولتی خود ببیند چه کسانی به اطلاعات او دسترسی دارند.

با این‌حال این سامانه آسیب‌پذیری‌هایی هم داشته اما هیچ درز اطلاعاتی گسترده‌ای تاکنون در آن رخ نداده است. در حال حاضر مردم استونی به دولت خود اعتماد دارند اما معلوم نیست اگر با تصمیم‌گیری هوش مصنوعی موافق نباشند مخالفت خود را چگونه ابراز خواهند کرد.

کیت هویت دیجیتالی شهروندان استونی
کیت هویت دیجیتالی شهروندان استونی

این درحالیست که در برخی کشورهای پیشرفته مثل آمریکا سیستم یکپارچه کارت شناسایی دیجیتالی وجود نداشته و همچنین مردم این کشور هم اعتماد کمتری به دولت و نگهداری اطلاعات شخصی خود در دست آن دارند.

مزایا و معایب یک قاضی دیجیتالی!

یک قاضی دیجیتالی تبعیض و نژادپرستی را در تصمیمات خود دخالت نمی‌دهد و احساسات انسانی را نیز در نظر نمی‌گیرد. همچنین رایانه‌ها می‌توانند در کسری از ثانیه میلیون‌ها خط نوشته، گزارش آزمایشگاهی و پرونده‌های پلیس را مطالعه و نکات مختلف را از آن استخراج کنند.

با این‌حال یک قاضی دیجیتالی معایبی هم دارد. به‌طور مثال دقت و عملکرد هوش مصنوعی کاملاً به برنامه‌نویسی آن وابسته است و به این ترتیب امکان سواستفاده از این سیستم در صورت کشف اشکالات احتمالی کاملاً وجود دارد.

علاوه بر این در ماشین خبری از استفاده از تجربیات قاضی در پرونده‌ها نیست؛ هرچند که این مورد ممکن است به مرور زمان با یادگیری ماشینی بهبود یابد. همچنین هر چه تصمیم‌گیری‌های بیشتر به ماشین سپرده شود امکان وارد کردن نظرات تخصصی و تجربیات سایرین به پرونده کاهش می‌یابد.

همچنین از آن‌جا که هوش مصنوعی رکوردها و سوابق یک جامعه را در دست دارد و آمار جرایم در سیاه‌پوستان برخی کشورها بیشتر است، احتمال این‌که یک سیاه‌پوست گناهکار شناخته شود بیشتر خواهد بود! این درحالیست که هوش مصنوعی به‌خودی خود هیچ تبعضی نژادی قائل نیست.

با این‌حال مقامات استونی کماکان به آینده هوش مصنوعی اعتقاد دارند. به گفته آن‌ها سپردن چنین پرونده‌هایی به یک قاضی دیجیتالی باعث می‌شود آن‌ها در زمینه‌هایی به تخصص بیشتر دست پیدا کنند که رایانه هیچ‌گاه نمی‌تواند.

منبع arstechnica
شاید بخوای اینا رو هم بخونی:

نوشتن دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دیدگاه شما پس از بررسی توسط تحریریه منتشر خواهد شد. در صورتی که در بخش نظرات سوالی پرسیده‌اید اگر ما دانش کافی از پاسخ آن داشتیم حتماً پاسخگوی شما خواهیم بود در غیر این صورت تنها به امید دریافت پاسخ مناسب از دیگران آن را منتشر خواهیم کرد.