آیا گذر زمان در هنگام خواب‌دیدن آهسته‌تر است و ما خواب‌هایمان را به صورت اسلوموشن می‌بینیم؟

وقتی با زنگ ساعت یا گوشی بیدارم می‌شویم، سریعاً دکمه اسنوز را می‌زنیم تا علاوه بر لذت بردن از گرمای دلپذیر زیر پتو، خواب شیرین را چند دقیقه‌‌ کوتاهی تمدید کنم. اما خیلی عجیب است که در این چرت چند لحظه‌ای احساس می‌کنیم زمان به اندازه 1 ساعت گذشته است! من مات و مبهوت از خودم می‌پرسم: یعنی این وقایع طولانی که در خواب دیدم، در همین چند دقیقه کوتاه رخ داده است؟ آیا شما هم چنین تجربه‌ای دارید؟

0

محققان با مطالعه بر روی افرادی که توانایی «خواب آگاهانه» را دارند به دنبال پاسخ این سوال بوده‌اند. تجربه این افراد نتایج جالب و عجیبی را داشته است. پیشینه موضوع خواب آگاهانه به بیش از 100سال پیش می‌رسد. یکی از پیشگامان این تحقیقات، یک اشراف‌زاده فرانسوی قرن 19به نام “مارکوس دروی دو سنت دنیز” بود. زمانی که مارکوس 13 سال داشت فهمید که در هنگام خواب توانایی کنترل مغز خود را دارد و نزدیک به چند دهه از این توانایی برای سنجش محدودیت‌های مغز خود در عالم خواب استفاده نمود.

کارهای عجیب و غریب:

در عالم خواب، او از بلندی‌های مختلف شروع به پرش کرد و برای این که بتواند در خواب مرگ خود را ببیند، از ساختمان‌های بلند شروع به پریدن می‌کرد. اما هیچ وقت نتوانست شاهد صحنه مرگ خود در خواب باشد زیرا صحنه سقوط بلافاصله تغییر می‌کرد. او به این نتیجه رسید که صحنه‌ها و آدم‌هایی که درعالم خواب می‌بینیم، از خاطرات و ذهنیت‌های قبلی ما سرچشمه می‌گیرند. ماری آرنولد-فورستر از دیگر پژوهشگران این زمینه در دهه 1920 بوده است. او با استفاده از شیوه خواب آگاهانه توانست بر ترس و وحشت خود از کابوس جنگ جهانی اول غلبه کند.

در آن زمان به مطالعات آرنولد-فورستر و سنت دنیز توجه خاصی نشد اما در چند دهه بعد، نگاه جدی‌تری به این موضوع صورت گرفت. حتی در سال‌های اخیر، عصب‌شناسان شروع به آزمایشات عجیب و غیرعادی در این عرصه کردند. به عنوان مثال، در اوایل سال جاری، “جنیفر وینت” و “جانسون گوتنبرگ” از دانشگاه ماینز آلمان طی آزمایشی مربوط به خواب آگاهانه تصمیم گرفتند که در عالم خواب خود را غلغلک دهند. هر چند این اقدام آن‌ها در ابتدا مسخره به نظر می‌رسید اما روشی در جهت بررسی سطحی از هوشیاری در عالم خواب محسوب می‌شد. در زندگی واقعی، ما نمی‌توانیم خود را غلغلک دهیم چرا که نمی‌توان این احساس را خودآگاهانه منتقل نمود. نتیجه این که در خواب هم این امکان وجود ندارد. بنابراین حتی وقتی که در خواب هستیم، اعمال بدنی و احساسات ما از سطح هوشیاری بالایی برخوردارند و همین امر واکنش غیرارادی را کاهش می‌دهد.

نکته جالب توجه این است که وینت از دیگر افراد داوطلب خواسته، از شخصیت‌های موجود در عالم خواب خود بخواهند که آن‌ها را غلغلک دهند. به گفته وینت: “در چندین مورد مختلف شخصیت‌های عالم خواب قبول نکردند! آن‌ها مشابه افراد با ‌اراده و معقول رفتار می‌کردند” و در مواردی که موجودات عالم خواب قبول به غلغلک دادن می‌کردند، احساس خاص و چشمگیری در فرد ایجاد نمی‌شد. نتایج نشان می‌دهد که مغز با قدرت تمام بر اوضاع مسلط است و علاوه بر شخص، افراد مجازی حاضر در خواب او را نیز کنترل می‌کند!

پیاده‌روی در خواب:

بررسی گذر زمان در خواب با یک ترفند هوشمندانه توسط “دنیل ارلاچر” از دانشگاه برن سوییس صورت گرفت. او شیوه بررسی‌اش را بر اساس تصورات شکل گرفته در مغز شروع کرد. وقتی که خواب “دویدن” می‌بینیم آیا به اندازه دویدن در یک مسابقه پر شور و هیجان فعالیت بدنی داریم؟ پاسخ نتایج ارلاچر مثبت بود. اما چگونه به چنین نتیجه عجیب و غریبی رسیده است؟

در آزمایش بعدی، ارلاچر گروهی از خواب‌آگاهان ماهر را انتخاب کرد تا در آزمایشگاه مطالعاتی مجهز او بخوابند. او از آن‌ها خواست که در طول مدت زمان خواب خود کارهای مختلفی را انجام دهند. چنانچه به مرحله خواب‌آگاهی رسیدند 10 قدم راه بروند، تا عدد 30 بشمارند و چند حرکت ژیمناستیک را انجام دهند. در طول خواب، ارلاچر از روش‌های خاصی برای تحلیل وضعیت آن‌ها استفاده می‌کرد. با وجود آن که بدن در حالت خواب نسبتا فلج است، حرکات چشم وضعیت بدن را فاش می‌کنند. چنانچه در هنگام اعمالی چون دویدن، ژیمناستیک و غیره، چشم به چپ و راست حرکت می‌کند. در این مدت ارلاچر با اندازه‌گیری حرکت ماهیچه‌، فعالیت مغز افراد را اندازه‌گیری می‌کرد تا مطمئن شود افراد تحت آزمایش او خود را به خواب نزده‌اند!

همانطور که او انتظار داشت، مدت زمان انجام کارها توسط افراد، در عالم خواب نسبت به عالم واقعی 50% طولانی‌تر به نظر می‌آمد. همچنین با توجه به این که آن‌ها کارها را با حرکت آرام انجام می‌دادند درکی از میزان گذر زمان نداشتند. اما احساسی که به انجام کارها داشتند بسیار شبیه به زمان بیداری بود. شاید این ماجرا تا حدی نشان دهد که چطور یک رویای کوتاه، یک ساعت به نظر می‌آید. با این حال ارلاچر توجیهی برای این اختلاف زمانی ندارد. او تنها احتمال می‌دهد: طولانی‌تر حس شدن زمان در عالم خواب می‌تواند مرتبط با پردازش اطلاعات در مغز باشد.

این آزمایش، قسمتی از مطالعه عملی و تا حدی خارق‌العاده ارلاچر بود. او امیدوار است که ورزشکاران بتوانند از شیوه خواب‌آگاهانه در بخش کوچکی از تمرینات خود استفاده کنند. جدا از همه این بحث‌ها، خواب بخش مهمی از فرآیند تثبیت حافظه است، از این رو تقویت مهارت‌های جدید به وسیله خواب امکان‌پذیر است. مخصوصا برای ورزشکارانی که به علت جراحت نمی‌توانند در تمرینات حاضر شوند این روش موثر خواهد بود. البته این روش خیلی آسان نیست و محدودیت‌هایی دارد. اما چنانچه مغز شما این قابلیت را داشته باشد، این روش در ارتقاء سطح بدنی شما موثر خواهد بود. مصاحبه با ورزشکاران برتر نشان داده است که بسیاری از آن‌ها از این شیوه استفاده می‌کنند. در حال حاضر، ارلاچر در حال بررسی بیشتر مزایای این روش است.

تیم آزمایشی او در حال یادگیری اعمالی چون تسلط بر حرکات انگشت و ورزش‌های متعارفی چون پرتاب دارت در عالم خواب هستند. نظر ارلاچر درباره روند بررسی‌هایش این است که: “به نظر می‌رسد که این تمرینات تا کنون موثر بوده‌اند. کیفیت انجام این حرکات بدتر از عالم واقعی اما بهتر از حالت ذهنی است.” مسئله اختلاف زمانی بین دنیای خواب و واقعیت اهمیت چندانی ندارد. آنچه بیشتر مدنظر است سیر صحیح توالی اتفاقات است حتی اگر طولانی‌تر از زمان واقعی باشد.

باید اعتراف کرد که اعتماد به عالم خواب برای بهبود اوضاع، شاید تا حدی خرافی به نظر برسد. اما حداقل با خواب‌آگاهی می‌توانیم رویاهایمان را کنترل کنیم و از سقوط صبحگاهی خود از تختخواب جلوگیری کنیم.

bbc

شاید بخوای اینا رو هم بخونی:

نوشتن دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دیدگاه شما پس از بررسی توسط تحریریه منتشر خواهد شد. در صورتی که در بخش نظرات سوالی پرسیده‌اید اگر ما دانش کافی از پاسخ آن داشتیم حتماً پاسخگوی شما خواهیم بود در غیر این صورت تنها به امید دریافت پاسخ مناسب از دیگران آن را منتشر خواهیم کرد.